ध्यान धारणा

माझी ध्यान धारणा!

ज्या झाडाची मुळे खाली जमिनीत खोलवर रूतून सर्वदूर पसरलेली आहेत, ज्या झाडाच्या फुलाफळांनी बहरलेल्या फांद्या वर आकाशात सर्वदूर पसरलेल्या आहेत अशा डेरेदार निसर्ग झाडाचे ज्ञान मनुष्याचा एवढासा मेंदू घेऊन घेऊन ते किती घेणार? याच झाडाच्या छायेत काहीजण निसर्ग विज्ञानाचे शास्त्रज्ञ होतात तर काहीजण निसर्ग धर्माचे साधू, संत! काहीजण तंत्रज्ञ होतात तर काहीजण वकील! काहीजण उद्योगपती होतात तर काहीजण राजकारणी! कसे वर्णन करावे या निसर्ग झाडाचे आणि कसे शोधावे या निसर्ग झाडाचा मूलाधार असलेल्या  देवाला या झाडातच? वासना व प्रेम या दोन्हीही  गोष्टी याच निसर्ग झाडातून मिळतात. काय हे अलौकिक मिश्रण! वखवखलेल्या भौतिक वासना व निरागस आध्यात्मिक प्रेम या दोन्ही गोष्टींचा संयोग जिथे होतो त्या निसर्ग झाडाचा मूलाधार असलेला देव सुध्दा असाच वासनेने बरबटलेला व प्रेमाने ओथंबलेला असेल का? माझी या देवाविषयीची आस्तिकता फक्त शुध्द आध्यात्मिक होते तेंव्हा देव मला संपूर्णपणे प्रेमळ, दयाळू भासतो. पण याच देवाची निर्मिती असलेल्या निसर्ग झाडात मला जेंव्हा वखवखलेली वासना दिसते तेंव्हा देवाचे मूळ हे शुध्द भावनिक नसून ते वखवखलेल्या वासनेने सुध्दा भरलेले आहे अशी मला जाणीव होते. हीच भौतिक वासना मला या निसर्ग झाडाची फुले, फळे ओढून घ्यायला व त्यांचा उपभोग घ्यायला भाग पाडते. पण तो उपभोग घेताना मी स्वैराचारी होत नाही. कारण भौतिक वासने सोबत आध्यात्मिक प्रेमाचा रस याच निसर्ग झाडातून मला मिळत राहतो. काय हा सुंदर, अलौकिक अनुभव निसर्ग झाडाचा व त्यावर जगणाऱ्या मनुष्य जीवनाचा! पण या निसर्ग झाडाचा मूलाधार असलेला देव हा या झाडात कुठेच सापडत नाही. तो या झाडातच आहे हे मला मानावे लागते व या झाडाच्या माध्यमातून अनुभवावे लागते. या मानलेल्या देवाविषयी कृतज्ञता व्यक्त करण्याची मला वारंवार इच्छा होते. त्यावेळी निसर्ग झाडाच्या खोडाजवळ मी विसावतो व त्या मानलेल्या देवाचे ध्यान, चिंतन करीत त्या देवाविषयी कृतज्ञ होतो. देवाविषयी अशी कृतज्ञता व्यक्त करण्यासाठी निसर्ग झाडाखाली थोडे विसावण्याची माझी सवय हीच माझी ध्यान धारणा! ध्यान धारणा म्हणजे प्रार्थना नव्हे! कारण प्रार्थनेत देवाजवळ काहीतरी मागितले जाते, मग ते भौतिक असो की आध्यात्मिक. ध्यान धारणेत देवाला असे काही मागायचे नसते, तर कृतज्ञ भावनेने देवाचे ध्यान, चिंतन करायचे असते.

-ॲड.बी.एस.मोरे©१३.६.२०२०