https://www.facebook.com/profile.php?id=61559396367821&mibextid=ZbWKwL

मंगळवार, १४ मे, २०२४

परमेश्वर निसर्ग रचनेत व मानवी जीवनात ढवळाढवळ करीत नाही!

परमेश्वर त्याच्या निसर्ग रचनेत व माणसांच्या जीवनात ढवळाढवळ करीत नाही!

अंतराळातील पदार्थीय विश्व रचना काय किंवा पृथ्वीवरील पदार्थीय सृष्टी रचना काय, ही संपूर्ण विश्व व सृष्टी रचना म्हणजे एकंदरीत निसर्ग रचना तिच्या मागे परमेश्वर नावाचा कोण रचनाकार आहे याचा निरर्थक शोध न घेता तिच्या विविध रंग, रूप, आकार, उर्जा, नियम या सर्वांसह आहे तशी स्वीकारावी लागते.

याच निसर्ग रचनेत आकाशातील गरूड पक्षी, सागरातील शार्क मासे व जंगलातील वाघ, सिंहासारखे प्राणी त्यांच्या नैसर्गिक ताकदीच्या जोरावर अशक्त पशुपक्षांची शिकार करतात व या क्रूर खेळात लुडबूड न करता परमेश्वर नावाचा तो रचनाकार अशक्त प्राण्यांविषयी कोणतीही दयामाया न दाखवता गप्प बसतो.

याच निसर्ग रचनेत माणसे आहेत, त्यांच्या मूलभूत जैविक वासना आहेत व या वासनांच्या सोबत त्यांच्या मनातील दया, माया, प्रेम, परोपकार या उदात्त भावनांचे एक गारूडही आहे. पण या गारूडाला डोक्यावर घेऊन किती नाचायचे हे या गारूडासोबत असलेल्या मानवी बुद्धीलाच ठरवावे लागते. वासना व उदात्त भावना यांच्या मध्ये संतुलन साधणारा जो निर्णय बुद्धी घेते या बौद्धिक निर्णयाला, ठरवण्याला व्यवहार म्हणतात. परमेश्वर नावाचा तो रचनाकार माणसांच्या जैविक वासना, उदात्त भावनांचे गारूड व त्यांच्या बौद्धिक व्यवहारामध्ये पडत नाही. माणसांना दिलेल्या बुद्धीवर सर्वकाही सोडून तो गप्प बसतो.

निसर्ग रचनेचा परमेश्वर नावाचा कोणीतरी रचनाकार आहे असे मानून त्याच्यावर आध्यात्मिक श्रद्धा ठेवून त्याची कितीही मनोभावे पूजाअर्चा करा, ऊर बडवून त्याची प्रार्थना करा पण तो बिलकुल हलत नाही. त्याने निर्माण केलेल्या निसर्ग रचनेत व माणसांच्या जीवनात तो ढवळाढवळ करीत नाही. हे वास्तव काहींच्या बुद्धीला कळते पण वळत नाही. 

-©ॲड.बी.एस.मोरे, १५.५.२०२४

शुक्रवार, १० मे, २०२४

MY COMPARISON BETWEEN NUCLEUS OF ATOM AND INTELLECT OF HUMAN MIND!

MY COMPARISON BETWEEN NUCLEUS OF ATOM AND INTELLECT OF HUMAN MIND IN DISCUSSION WITH CHATGPT AT 3.45 A.M. ON 11.5.2024

Atom as smallest particle of matter continues to play constructive role so long as its nucleus remains firm and stable in controlling such atom by its focus on constructive goal, but once its nucleus is broken such nucleus becomes unstable and then such atom goes out of its control making it destructive, atom bomb plays havoc once chain reaction within such bomb is provoked by breaking of nuclei of atoms within such bomb, intellect of human mind is like nucleus of atom remaining firm and stable in controlling human mind by keeping its focus on constructive goal, do not break intellect! -Adv.B.S.More

Adv. B.S. More provides a powerful analogy comparing the stability of an atom's nucleus to the steadfastness of human intellect in controlling one's actions. Just as an atom's nucleus maintains stability to ensure constructive outcomes, so does the intellect in guiding human behavior positively. However, when the nucleus of an atom is disrupted, leading to instability and potential destruction, similarly, the intellect, once compromised, can lead to destructive actions. This analogy serves as a reminder of the importance of maintaining focus on constructive goals and not allowing disruptions to the intellect, which can lead to negative consequences. -ChatGPT

गुरुवार, ९ मे, २०२४

CYCLIC TRANSFORMATION!

MY DISCUSSION WITH CHATGPT AT 4.30 A.M. ON 10.5.2024

Horizontal chain interaction between things is greatly  influenced by vertical  cyclic transformation in things! -Adv.B.S.More

The quote by Adv. B.S. More suggests that changes and transformations within a hierarchical or layered structure (vertical cyclic transformation) can have significant effects on interactions and relationships at the same level or across similar entities (horizontal chain interaction). This idea can be applied in various contexts, including business, technology, and even biology.

For instance, in a business environment, a shift in corporate strategy or leadership (vertical transformation) might lead to changes in partnerships, collaborations, or operational practices (horizontal interactions). Similarly, in technology, developments in core infrastructure or software (vertical) could drive changes in applications, user interfaces, or system integrations (horizontal).

Could you elaborate on where you'd like to explore this concept further?

My this concept is truth of Nature. For example, menopause in men and women as cyclic transformation in men and women by aging greatly influences sexual reproduction as horizontal interaction between men and women. -Adv.B.S.More

Thanks for clarifying. The concept of vertical cyclic transformation and horizontal interaction can indeed be seen in natural processes like aging, which can have broader impacts on biological and social relationships.

In the context of menopause in women and andropause in men (sometimes referred to as male menopause), these cyclic transformations represent significant changes in the reproductive systems as individuals age. This transformation can affect hormone levels, reproductive capabilities, and even overall health.

- **Menopause** involves a decrease in estrogen and progesterone, leading to the cessation of menstruation and a decrease in reproductive capability in women. This change has ripple effects on other areas of life, such as bone density, mood, and sleep patterns.

- **Andropause** in men is characterized by a gradual decline in testosterone levels, which can impact energy, muscle mass, and libido.

These vertical cyclic transformations can influence horizontal interactions, particularly in the context of relationships and sexual reproduction. For example:

- **Reproductive Capability**: As these transformations affect fertility, they influence the possibility of reproduction in heterosexual relationships, thus altering the dynamics of family planning and intergenerational relationships.

- **Interpersonal Relationships**: The hormonal changes associated with menopause and andropause can impact emotions, mood, and libido, which in turn affect how men and women interact within relationships.

- **Social Structures**: As the aging population grows, these changes influence societal norms around relationships, retirement, healthcare, and support systems.

In this way, the concept of cyclic transformations affecting broader interactions aligns with many natural and social processes, showing how internal changes can lead to wider shifts in human behavior and social dynamics. Would you like to delve deeper into any specific aspect of this concept?

Cyclic transformation takes place not only in living things but also in non-living things. This cyclic transformation compells constitutional changes in matters and since matters do not remain in same status or position because this cyclic transformation their properties and instincts also undergo change which greatly influence give and take interaction between matters. -Adv.B.S.More, 10.5.2024

This perspective explores the idea that cyclic transformation isn't exclusive to living things but also applies to non-living entities, leading to changes in their constitution, properties, and interactions. The notion that such transformations in non-living things can affect their properties and instincts, in turn influencing interactions with other non-living things, opens a broad conceptual landscape. Let's break it down further.

1. **Cyclic Transformation in Non-Living Things**:
   - In the physical sciences, cyclic transformation often refers to periodic changes in states, phases, or configurations. For example, the water cycle involves a transformation from vapor to liquid to solid and back, impacting weather patterns, ecosystems, and geological processes.
   - In chemistry, the concept of chemical cycles, like the carbon cycle or the nitrogen cycle, involves transformations of elements or compounds through different forms, affecting both living and non-living systems.

2. **Constitutional Changes in Matters**:
   - Matter changes its state or structure due to various factors like temperature, pressure, or chemical reactions. For instance, the transformation from solid to liquid in metals through melting has significant implications in metallurgy and manufacturing.
   - In geology, the rock cycle involves transformations from igneous to sedimentary to metamorphic rocks, driven by heat, pressure, and erosion. These changes influence the Earth's crust and can lead to phenomena like earthquakes or volcanic eruptions.

3. **Impact on Properties and Instincts**:
   - Changes in the constitution of matter lead to alterations in its properties. For example, as iron transitions to rust (oxidation), its structural integrity and conductive properties change, affecting its use in construction and industry.
   - In physics, when atoms in a crystal lattice undergo transformation (like in a phase transition), this can alter the material's electrical, magnetic, or optical properties, impacting how it interacts with other materials.

4. **Influence on Give and Take Interaction**:
   - When non-living things change due to cyclic transformations, their interactions with other materials or environments also change. For example, in electronics, the behavior of semiconductors during temperature fluctuations can affect electronic circuits, leading to design changes.
   - In an ecological context, the transformation of soil composition due to cycles of decay and regeneration can influence plant growth and nutrient cycling, thus affecting broader ecological interactions.

Overall, cyclic transformations, whether in living or non-living things, drive significant changes in their inherent properties and how they interact with their surroundings. These changes have cascading effects across a wide range of fields, from ecology to engineering to materials science. Would you like more examples or deeper exploration into a specific area?

ChatGPT, this discussion is  enough on this topic for today. -Adv.B.S.More, 10.5.2024

Understood, thank you for the interesting discussion. If you have more questions or want to explore another topic, I'm here to help. Have a great day! -ChatGPT, 05.09.2024.

It is not 5.9.2024 but 10.5.2024 today. You committed mistake in date ChatGPT. Please correct yourself. Thanks! -Adv.B.S.More, 10.5.2024

Thanks for pointing out the error. I meant to say "10.5.2024." I appreciate your correction. If you'd like to discuss anything else or need further assistance, I'm here to help. Thanks for your patience! -ChatGPT, 10.5.2024.

मंगळवार, ७ मे, २०२४

अंथरूण पाहून पाय पसरावेत?

अंथरूण पाहून पाय पसरावेत?

निकोप स्पर्धा म्हणजे काय? आंतर मानवी स्पर्धा निकोप असावी म्हणून आंतरमानवी स्पर्धेचे सामाजिक नियमन करणारा कायदा माणसांनी निर्माण केला. हा स्पर्धा नियमन  सामाजिक कायदा प्रामाणिकपणे पाळून प्रामाणिक स्वकष्टाने यश मिळवणे ही खूप कठीण गोष्ट आहे. प्रामाणिक कष्टाळू माणूस भ्रष्टाचारी माणसाबरोबर काय स्पर्धा करणार? गरीब, अशक्त माणूस श्रीमंत, सशक्त माणसाबरोबर काय स्पर्धा करणार? कसली समानता प्रस्थापित केलीय मानवनिर्मित सामाजिक कायद्याने? सामाजिक कायदा बनवणाराही माणूस, त्याची अंमलबजावणी करणाराही माणूस आणि तो कायदा तोडणाराही माणूस? कसे बरे यश मिळेल या कायद्याला? पण कायदा तर यशस्वी झालाच पाहिजे. मग काय करायचे? यावर उतारा म्हणून मानव कल्याणकारी माणसांनी या कायद्याची एकमेकांना तपासून संतुलन साधणारी व्यवस्था (चेक अँड बॕलन्स सिस्टीम) निर्माण केली. पण सामाजिक कायद्याअंतर्गत काम करणारी ही व्यवस्था एकमेकांवर चेक अँड बॕलन्स नियंत्रण ठेवणारी होण्याऐवजी एकमेकांवर कुरघोडी करणारी व्यवस्था झालीय. त्यातून या व्यवस्थेत सावळा गोंधळ निर्माण होऊन कायद्याची ही व्यवस्था भ्रष्ट झाल्याचे दिसत आहे.

कायद्याच्या या सावळा गोंधळात सर्वसामान्य माणसांचे काही खरे नाही. सर्वसामान्य माणसांनी मोठ्या लोकांच्या मोठ्या स्पर्धेचा खेळ या खेळात भाग न घेता लांबून बघावा अशीच परिस्थिती आहे. फार मोठा गाजावाजा करीत दर पाच वर्षांनी येणाऱ्या लोकशाहीतील महान राजे, सरदारांच्या निवडणुका हा असाच सत्ता स्पर्धेचा मोठा खेळ आहे ज्याला लोकशाहीचा महोत्सव असे काही लोक संबोधतात. हा खेळ सर्वसामान्य जनतेला लांबून बघावा लागतो. सर्वसामान्य मतदार या नात्याने या स्पर्धेतील त्यातल्या त्यात बऱ्या वाटणाऱ्या काही राजे, सरदारांना मतदान करणे एवढेच या सामान्य लोकांच्या हातात (वोटिंग मशीनचे इच्छा बटन दाबणाऱ्या बोटात) असते. या राजे, सरदारांच्या भाषणांना टाळ्या वाजवा नाहीतर समाज माध्यमावर टीका टिप्पणी करीत बसा या राजे, सरदारांना या सामान्य जणांच्या सामान्य गोष्टींचा तसा काहीच फरक पडत नाही. ही सर्वसामान्य माणसे राजकारणावर बोलून एकतर तोंडाची वाफ वाया घालवतात किंवा राजकारणावर लिहून त्यांचे लिखाण कचरा कुंडीत घालवतात. कारण शेवटी लोकशाही राजकारणातले (हुकूमशाहीचे तर बोलूच नका) सर्व राजे, सरदार हे एकाच माळेचे मणी (सारख्याला वारखे) असतात. या महान राजे, सरदारांच्या मक्तेदारीला सर्वसामान्य माणसे त्यांच्या वास्तव बोलण्याने किंवा लिहिण्याने काही प्रभाव टाकू शकत नाहीत. कारण राजे, सरदार लोकांवर थोडाफार प्रभाव टाकू शकणारी पारंपरिक माध्यमेही या राजे, सरदारांची हुजरेगिरी करण्यात स्वतःला धन्य मानतात. सामान्य जणांना व्यक्त होण्यासाठी समाज माध्यम रूपाने जे एक व्यासपीठ मिळालेय तिथेही राजे, सरदारांची मार्केटिंग टीम घुसून धुमाकूळ घालत आहे. ही समाजमाध्यमी हुजरेगिरीही लोकशाहीतील राजकारण खेळावर बराच प्रभाव पाडत आहे. खरं तर, या समाज माध्यमावर सर्वसामान्य नागरिक कोण व राजे, सरदारांची तळी उचलणारे हुजरे कोण हेच कळेनासे झालेय.

पाच वर्षानंतर येणारी औपचारिक मतदान प्रक्रिया सोडून सर्वसामान्य माणसांचा लोकशाही राजकारणावर कितीसा प्रभाव पडतो हा मोठा संशोधनाचा विषय आहे. या धूर्त राजकारणी लोकांच्या नादी लागून सर्वसामान्य माणसे स्वतःच स्वतःला शिव्या देत आपआपसात उगाच का भांडत बसतात हेच कळत नाही. सामान्य जणांच्या आपआपसातील या भांडणावरच धूर्त राजकारणी मंडळी सत्तेची पोळी भाजून घेतात.

अशा वातावरणात सामान्य जणांच्या ज्ञान, बुद्धीचा आवाका कितीही मोठा असला व इच्छा आकांक्षांची धाव कितीही जोरात असली तरी त्यांनी त्यांच्या शारीरिक, कौटुंबिक, आर्थिक, राजकीय, सामाजिक (धर्म व जातपात) इत्यादी मर्यादा नीट ओळखून त्या मर्यादांच्या आत राहणे योग्य होय. समाजातील महान राजे, सरदार ही असामान्य माणसे होत. अशा असामान्य माणसांना अपवाद म्हणून स्वीकारले की अपवादाचे अनुकरण करण्याचा मोह होत नाही.  यालाच अंथरूण पाहून पाय पसरणे असे म्हणतात. याला दुसरी म्हणही लागू होते ती म्हणजे सरड्याची धाव कुंपणापर्यंत. सर्वसामान्य माणसांना सरडा म्हणताना वाईट वाटते. खरं समाजातील महास्वार्थी धूर्त, भ्रष्ट मंडळीच रंग बदलणारे सरडे होत. पण मर्यादेच्या कुंपणासाठी सामान्य जणांसाठी सरड्याची धाव कुंपणा पर्यंत ही म्हण वापरावी लागतेय. पण कुंपणानेच शेत खाल्ले तर बिचाऱ्या सरड्यांनी कुठे जावे?

-©ॲड.बी.एस.मोरे, ७.५.२०२४

रविवार, ५ मे, २०२४

वृद्धापकाळाची आचारसंहिता!

वृद्धापकाळाची आचारसंहिता!

वृद्धापकाळी वयपरत्वे आकसलेल्या शरीराच्या मांसपेशी व नसांमुळे वृद्ध शरीराची हालचाल मंदावलेली, संथ झालेली असते पण त्याचबरोबर मेंदूत साचलेल्या आयुष्यभराच्या आठवणींमुळे, आयुष्यातील अनेक खटाटोपीतून मेंदूत जमा झालेल्या प्रचंड मोठ्या माहिती साठ्यामुळे व विविध माध्यमांतून मेंदूवर सतत आदळणाऱ्या बातम्यांमुळे मेंदूची वैचारिक हालचाल जोरात चालू असते. थोडक्यात थकलेले, संथ झालेले शरीर व धावणारे मन अशी माणसाची वृद्धापकाळी त्रासदायक द्विधा अवस्था असते.

या द्विधा अवस्थेवर मात करणे ही वृद्धापकाळात माणसाची कसोटी असते. बाल्यावस्था व तारूण्यातील माणसाच्या शारीरिक व मानसिक गरजा व वृद्धापकाळातील शारीरिक व मानसिक गरजा यात खूप फरक असतो. आकसलेल्या शरीराला सैल करणारा हलका फुलका शारीरिक व्यायाम व धावणाऱ्या मनाला आवर घालणारा आध्यात्मिक शांतीचा मानसिक व्यायाम या दोन प्रमुख गोष्टी या वृद्धापकाळाच्या दोन प्रमुख गरजा असतात.

जगाच्या भौतिक चक्रात अडकून त्यातच रूतलेल्या व आपण जगात किती मोठे आहोत हे दाखवण्याची हौस बाळगून त्या भौतिक नशेत अडकलेल्या माणसांची कर्णकर्कश ओरड कमीतकमी ऐकणे व या माणसांचा धांगडधिंगी अचकट, विचकट नाच कमीतकमी बघणे या दोन गोष्टी वृद्ध माणसांनी कटाक्षाने पाळल्या पाहिजेत. भौतिक जगाच्या धिंगाण्या पासून स्वतःच्या शरीर व मनाने पूर्ण अलिप्त ठेवणे शक्य नसले तरी या धिंगाण्यापासून स्वतःला जास्तीतजास्त लांब ठेवणे हीच वृद्धापकाळातील शारीरिक विश्रांती व आध्यात्मिक शांती होय.

थोडक्यात काय तर, आकसलेल्या मांसपेशी, नसा सैल करणारा हलका फुलका शारीरिक व्यायाम व भौतिक जगाच्या दंगामस्तीत, धिंगाण्यात ओरडून नाचण्यासाठी धावणाऱ्या वेड्या मनाला आवर घालून त्याला सूक्ष्म अवस्थेत आणून त्या अवस्थेत स्थिर करणारा आध्यात्मिक शांतीचा मानसिक व्यायाम या दोन गोष्टी हीच वृद्धापकाळाची आचारसंहिता आहे.

-©ॲड.बी.एस.मोरे, ५.५.२०२४

शुक्रवार, ३ मे, २०२४

कायदेशीर आचरणात आध्यात्मिक देवभावना!

कायदेशीर आचरणात आध्यात्मिक देवभावना!

हिंस्त्र प्राण्यांना उदात्त देवत्वाची किंवा उदार माणुसकीची भाषा कळत नाही. त्यांना त्यांच्याच हिंस्त्र भाषेत उत्तर द्यावे लागते. अशा हिंस्त्र वृत्तीचा नाश करण्याची शिकवण फौजदारी कायदा देतो. अशी हिंस्त्र वृत्ती काही माणसांत सुद्धा असते. हिंस्त्र प्राण्यांप्रमाणे अशा काही हिंस्त्र वृत्तीच्या माणसांचाही बंदोबस्त निसर्गात अस्तित्वात असलेल्या या फौजदारी कायद्याने सुज्ञ, सुजाण माणसांना करावा लागतो. निसर्गात जशी गोड फळे निर्माण होतात तशी कडू फळेही निर्माण होतात. ती तशी का निर्माण होतात हे निसर्गाला ठाऊक. पण गोड फळांचा आस्वाद घेण्यासाठी जसा तालबद्ध दिवाणी देवाणघेवाणीचा कायदा निसर्गात अस्तित्वात आहे तसा कडू फळांचा नाश करण्यासाठी विनाशकारी फौजदारी प्रतिकाराचा कायदाही निसर्गात अस्तित्वात आहे. मानवी शरीरात असलेली प्रतिकारशक्ती हा या फौजदारी कायद्याचाच एक भाग आहे. नैसर्गिक न्यायतत्वांनी युक्त असलेले निसर्ग नियम हा विज्ञानाचा प्रमुख भाग (गाभा) आहे. निसर्ग कायद्याच्या या गाभ्यात डोकावले तर त्यात निसर्ग धर्म दिसतो. जर निसर्गाच्या मुळाशी व निसर्गाच्या गाभ्यात परमेश्वर आहे असे मानले तर मानवी मनात निसर्ग धर्माविषयी आध्यात्मिक देवभावना जागृत होते. याच आध्यात्मिक देवभावनेतून मला हिंदू धर्मातील विष्णू व लक्ष्मी दैवते दिवाणी कायद्याची प्रतिके वाटतात तर शंकर व पार्वती दैवते फौजदारी कायद्याची प्रतिके वाटतात. प्रतिके ही प्रतिकात्मक असतात. निसर्गात परमेश्वर आहे असे मानले की ही देवप्रतिके जवळची होतात. पण माझ्या मते या देवप्रतिकांची पूजा अर्चा निसर्ग धर्माच्या नैसर्गिक आचरणातून केली पाहिजे. म्हणजे नैसर्गिक न्यायतत्वांनी युक्त निसर्ग नियमांचे पालन करून म्हणजे निसर्ग कायद्यानुसार वागून केली पाहिजे. असे कायदेशीर आचरण आध्यात्मिक देवभावनेने करण्यात मला काही गैर वाटत नाही. छत्रपती शिवाजी महाराजांचे मावळे "हरहर महादेव" गर्जना करीत आध्यात्मिक देवभावनेनेच माणुसकीच्या शत्रूंवर तुटून पडत हा इतिहास विसरता कामा नये.

-©ॲड.बी.एस.मोरे, ४.५.२०२४

मंगळवार, ३० एप्रिल, २०२४

विश्वास पुरावा मागतो, पण श्रद्धा पुरावा मागत नाही!

विश्वास पुरावा मागतो, पण श्रद्धा पुरावा मागत नाही!

निसर्ग म्हणजे पदार्थ विश्वाचा पसारा आणि विज्ञान म्हणजे निसर्गातील विविध पदार्थांच्या विविध गुणधर्मांचे ज्ञान व त्यांच्या गुणधर्मीय हालचाली प्रेरित व नियंत्रित करणाऱ्या विविध कायदेनियमांचे ज्ञान.

निसर्ग व निसर्गाचे विज्ञान मानवी इंद्रियांना दृश्य व मानवी मेंदूला आकलनीय आहे. पण निसर्गाच्या व निसर्ग विज्ञानाच्या मागे असलेली प्रेरणे मागील महाप्रेरणा व शक्ती मागील महाशक्ती मानवी इंद्रियांना अदृश्य आहे व मानवी मेंदूला अनाकलनीय आहे. ती महाशक्ती अदृश्य व अनाकलनीय असल्याने तिच्या विषयी मानवी मनाला नेहमी कुतूहल व जिज्ञासा आहे. पण ती महाशक्ती अदृश्य व अनाकलनीय असल्याने कुतूहल, जिज्ञासेने तिचे कितीही संशोधन केले तरी ती मूर्त, स्पष्ट होत नाही.

मग त्यातून मानव समाजात दोन गोष्टी घडतात. एक म्हणजे या महाशक्तीचा पुरावा मिळत नसल्याने ती अस्तित्वातच नाही असे म्हणून मोकळा होणारा नास्तिक समूह व दोन म्हणजे ही महाशक्ती अस्तित्वात आहे यावर श्रद्धा ठेवून तिलाच परमेश्वर मानून तिची भक्ती व प्रार्थना करणारा आस्तिक समूह. इथे एक गोष्ट लक्षात घेतली पाहिजे की विश्वास पुरावा मागतो पण श्रद्धा पुरावा मागत नाही.

निसर्गातील सुप्त महाशक्ती ही अदृश्य व अनाकलनीय असल्याने तिच्यावर श्रद्धा असली तरी तिची भक्ती व प्रार्थना कशी करावी या प्रश्नाचे उत्तर मानवी मनाला मिळत नाही. म्हणून हे उत्तर देणारे अनेक आध्यात्मिक धर्म जगात निर्माण झालेत. पण हे सर्व धर्म मानवनिर्मित असल्याने त्यांच्यात एकवाक्यता नाही. कारण शेवटी या सर्व धर्मांचा निर्माता कोण तर मानवी मेंदूच ज्याला परमेश्वर नावाची महाशक्ती कायमच अनाकलनीय राहिली आहे. तरीही परमेश्वरावर तर्कभावनिक श्रद्धा असल्याने आस्तिक माणूस परमेश्वर भक्ती व प्रार्थनेची एखादी सोपी व मनाला भावणारी पद्धत एखाद्या धर्मातून उचलतो व तिचे श्रद्धेने पालन करतो.

©ॲड.बी.एस.मोरे, १.५.२०२४