https://www.facebook.com/profile.php?id=61559396367821&mibextid=ZbWKwL

रविवार, २८ जून, २०२०

मन मोकळे करा!

मन मोकळे करा!

(१) झाकली मूठ सव्वा लाखाची अशी एक म्हण आहे. पण किती काळ तुम्ही मूठ झाकून ठेवणार? मनाची तगमग सुरू झाली, काही सुचेनासे झाले, परिस्थिती गंभीर झाली की आतल्या आत कुढत बसू नका. बिनधास्त मन मोकळे करा. काही लोक चेष्टा करतील तर करू द्या. तुमची वाईट वेळच तुमचे कोण हे सिद्ध करते. जे लोक तुमचे नसतात तेच तुमची चेष्टा करणार, तुम्हाला खच्ची करण्याचा प्रयत्न करणार. तुमच्या वाईट परिस्थितीत तुमची चेष्टा करणारी अशी वाईट माणसे तांदळातल्या खड्यासारखी बाजूला काढा आणि त्यांना लांब गटारात फेकून द्या. अशा माणसांसाठी तुमच्या मनाच्या एका कोपऱ्यात एक गटार तयार ठेवा जिथे अशा माणसांची रवानगी करता येईल. थोडक्यात अशा माणसांना तुमच्या आयुष्यातून कायमचे ब्लॉक करा. पुढे डोक्याला ताप नको. अशा चाळणीतून तुमच्यावर खास प्रेम करणारी माणसे नक्की पुढे येतील जी तुम्हाला आर्थिक नसला तरी मानसिक आधार नक्की देतील.

(२) आता गंमत बघा! माझी बायको, मी माझ्या पैशाने तिच्यासाठी केलेले मंगळसूत्र, कठीण प्रसंगी ते मोडण्यासाठी ती मला सांगते, आम्ही मंगळसूत्र मोडल्यावर कर्ज फिटले या आनंदात राहतोय आणि हे माहित नसलेल्या काही महाभागांना माझ्या बायकोचा कळवळा येतोय. म्हणे मी लोकांची सहानुभूती मिळविण्यासाठी अशी वैयक्तिक पोस्ट लिहिली. बायकोला हा किस्सा सांगितल्यावर तिने तर डोक्यावर हात मारून घेतला आणि म्हणाली की, असेही लोक फेसबुकवर असतात काय आणि ते स्वतःला तुमचे मित्र म्हणवतात. अहो तुम्ही अशा लोकांना ताबडतोब ब्लॉक करून का टाकत नाहीत. कशाला डोक्याला उगाच ताप करून घेता?

(३) आजच एका फेसबुक मित्राचा मला माझ्या व्हॉटसअपवर मेसेज आला. मेसेज काय हे त्या मित्राचे नाव गुप्त ठेऊन सांगतो. "साहेब, खूप बिकट परिस्थिती आलीय, तुमच्याजवळ मन मोकळे केले की बरे वाटते म्हणून सांगतोय. मला काल हे करायचे होते पण करता आले नाही"! कोण आहेत ही माणसे? का वाटतो त्यांना माझा विश्वास! फेसबुकचे जग म्हणे आभासी जग! अरे कोण म्हणते हे आभासी जग? या फेसबुकवर पण जिवंत माणसे आहेत. त्यांनाही मने आहेत. पण खुली होऊ शकत नाहीत. कारण याच फेसबुकवर काही लबाड, ढोंगी मंडळीही आहेत. ही माणसे आभासी जीवन जगत असतात. खोट्या प्रतिष्ठेचे यांना वेड असते. अशा माणसांनी फेसबुकला आभासी जग बनवलेय. मी माझे स्वतःचे सत्य कोणाची पर्वा न करता याच फेसबुकवर उघड केले व आभासी जगाचे रूपांतर सत्य जगात केले. तेंव्हा कुठे मला खरी माणसे याच फेसबुकवर भेटली. याच फेसबुक ने मला मनसे पक्षात बाळूकाका म्हणून ओळख मिळवून दिली. कित्येक मनसैनिक वैयक्तिक पातळीवर माझ्या जवळ आले आणि माझे मित्र  झाले. इतरही लोक माझ्या जवळ आले.

(४) कोणाला जर माझे बिनधास्त मनमोकळे लिखाण आवडत नसेल किंवा पटत नसेल तर त्यांनी मला लगेच ब्लॉक करावे, पण उगाच करायच्या म्हणून काहीतरी कमेंटस करीत बसू नये. त्यांना उत्तर देत बसायचे, वाद वाढवायचा या गोष्टी मला आता ६४ व्या वयात करायच्या नाहीत. मी काय लिहितो, माझी जीवनशैली कशी आहे, माझी विचारधारा काय आहे हे कळायला जास्तीतजास्त माझ्या पाच पोस्टस पुरेशा आहेत. त्याचा एकदा अंदाज आला व त्या गोष्टी पटूच शकत नाही हे एकदा का कळले की मग लांबण लावायची गरजच काय? उगाच वेळ व शक्ती कशाला वाया घालवायची बरे! पटकन मला ब्लॉक करून टाकणे हेच चांगले की नाही. माझे लिखाण ज्यांना आवडते तेच माझ्या बरोबर राहतील ना!

(५) आता एवढे तिखट लिहिण्याचे कारण म्हणजे इथे माणसांचा जीव चाललाय, काही लोक नैराश्येतून आत्महत्या करताहेत आणि मी माझे सत्य लिहून "घाबरू नका, मी लढतोय, तुम्ही पण लढा, आज मंगळसूत्र होते म्हणून मोडले, उद्या नाही म्हणून रडत बसणार नाही, मी वकील आहे वगैरेची बिलकुल पर्वा न करता पोटासाठी याही वयात हातगाडी चालवीन, अंग मेहनतीचे काम करीन पण आत्महत्येचा जराही विचार मनात येऊ देणार नाही, खड्ड्यात गेली ती प्रतिष्ठा, जगणे महत्वाचे" असे सांगून, लिहून आपण सर्वजण एकाच बोटीतून प्रवास करीत आहोत, आपण सर्वच जण समदुःखी आहोत, असा सकारात्मक संदेश देतोय. पण ही गोष्ट समजून न घेता काही महाभाग मी लोकांना माझ्या पोस्टसमधून नकारात्मक संदेश देतोय असे मलाच उलट शिकवत आहेत.

(६) माझे हे असे जाहीरपणे मन मोकळे करणे काही लोकांना आवडत नाही. अशी काही माणसे मलाच सुनावतात की मी माझ्या दुःखाचे जाहीर प्रदर्शन करून लोकांची सहानुभूती मिळविण्याचा प्रयत्न करतोय. काय विचित्र बुद्धी आहे यांची! एखाद्या माणसाचे आयुष्य माहित नाही, त्याने आयुष्यात काय खस्ता खाल्ल्यात हे माहित नाही आणि तरीपण त्या माणसाच्या काही पोस्टसवरून त्या पोस्टसचा अर्थ नीट समजून न घेता खुशाल स्वतःचे जजमेंट काढून त्याच्या उभ्या आयुष्यावरच प्रश्नचिन्ह निर्माण करायचे व त्या माणसाचा पुरता निकाल लावायचा या मानसिकतेला काय म्हणावे? मित्रांनो, मोकळे व्हा म्हणजे वाईट व चांगली माणसे कळतील!

-ॲड.बी.एस.मोरे©२८.६.२०२०

शनिवार, २७ जून, २०२०

कोरोनील औषध चाचणी!

रामदेव बाबांच्या कोरोनील औषधाची चाचणी करा!

मी वैद्यक शास्त्रातील कोणत्या पॕथीचा समर्थक नाही जसा मी तत्त्वज्ञानातील कोणत्या लॉजीचा समर्थक नाही. कारण कोणतीही पॕथी किंवा लॉजी परिपूर्ण नाही. हे तर जगातील सार्वत्रिक सत्य आहे. मग वैद्यक शास्त्रात ॲलोपॕथीचाच एवढा उदो उदो का? ही ॲलोपॕथी जर एवढी परफेक्ट असती तर तिला कोरोनावर लस शोधून काढायला एवढा वेळ लागलाच नसता. भारतीय वैद्यक शास्त्राचा मूलाधार आयुर्वेद आहे. पण इंग्रज आले आणि त्यांनी नुसत्या आयुर्वेदालाच नाही तर भारतीय संस्कृतीलाच इंग्रजाळून टाकले. या परकीय लोकांनी इथे भारतात ज्या सुखसोयी निर्माण केल्या (ज्याचा काही लोक खूप उदो उदो करतात) त्या त्यांनी त्यांच्या स्वतःसाठी निर्माण केल्या. त्यामागे हाच विचार होता की ते जणूकाही भारतात कायम राज्य करणार आहेत. इंग्रज लोकांनी नुसत्या भारतीय साधनसंपत्तीचीच लयलूट केली नाही तर प्राचीन भारतीय शास्त्रांचीही, त्या ज्ञानाचीही लयलूट केली. आयुर्वेदीय ग्रंथ इंग्रजांनी नुसते चाळले नाहीत तर पळवले सुध्दा नसतील का? त्यातील ज्ञान त्यांनी चोरले नसेल का? तेच ज्ञान नव्या स्वरूपात म्हणजे ॲलोपॕथी, होमिओपॕथी मध्ये त्यांनी रूपांतरीत केले नसेल का? इथली बहुसंख्य भारतीय जनता पूर्वीपासून अडाणी ठेवली गेली. भारतातील काही विशिष्ट उच्च वर्गाने खरे ज्ञान तळागाळापर्यंत पोहोचू दिले नाही. तेच काम इंग्रजांनीही इथल्या विशिष्ट वर्गाला हाताशी धरून केले नसेल का? म्हणून तर इंग्रज निघून गेल्यावरही भारतात आयुर्वेदात प्रगती झाली नाही. इंग्रजांनी आयुर्वेदाच्या चिंध्या केल्यावर भारतात शिल्लक राहिलेले आयुर्वेदाचे ज्ञान हे कच्च्या स्वरूपातच राहिले असावे. भारतीयांना इंग्रजाळून टाकल्यावर हेच इंग्रज जे अमेरिकेतही पोहोचले होते त्यांनी ॲलोपॕथीला पुढे आणले. कच्चा माल शुध्द (रिफाईन्ड) करून नवीन स्वरूपात आणला की नुसता चकाकतच नाही तर अधिक गुणकारी होतो. म्हणून रिफाईन्ड ॲलोपॕथी जगाने डोक्यावर घेतली. तिच्यातून ॲलोपॕथीची औषधनिर्मिती करणाऱ्या अनेक बहुराष्ट्रीय कंपन्या निर्माण झाल्या व त्या जगभर सुसाट फोफावल्या. याच बहुराष्ट्रीय कंपन्यांचे अंतर्गत हितसंबंध जगातील रोगराईच्या निर्मूलनात व त्यातून भरपूर श्रीमंत होण्यात गुंतलेले आहेत. रामदेव बाबांनी कोरोना विषाणूवरील कोरोनील औषध निर्माण करताना वैद्यकीय संशोधन चाचणी प्रक्रियेचे काही तांत्रिक नियम पाळले नसतीलही (नक्की माहित नाही) पण ते जर एवढे ठामपणे या औषधाचा दावा करीत आहेत तर मग आयुर्वेद संशोधन प्रक्रियेवर नियंत्रण ठेवणारा भारत सरकारचा जो आयुष विभाग आहे त्याने रामदेव बाबाचे हे कोरोनील औषध ताब्यात घेऊन स्वतः त्यावर चाचणी का करू नये? ती यशस्वी झाली तर जगात भारताचे केवढे नाव होईल! आणि समजा चाचणी अयशस्वी झाली तर त्याने काय एवढा मोठा फरक पडणार आहे? आपली मागची चांद्रयान मोहीम फसली म्हणून जगाने आपली चेष्टा केली काय? उलट आपल्या प्रयत्नांना त्यांनी दादच दिली ना! मग रामदेव बाबांच्या कोरोनील औषधाचे फार तर तसे होईल. पण प्रयत्नच करायचे नाहीत व प्रयत्न करणाऱ्याची चेष्टा करायची ही कोणती मानसिकता? एक फोटो समाजमाध्यमावर फिरतोय त्यात अमेरिकेचे अध्यक्ष ट्रम्पसाहेब हे भारताचे पंतप्रधान श्री. नरेंद्र मोदी यांना भेटायला येतात तेंव्हा पहिला प्रश्न विचारतात की "कुठे आहेत रामदेव बाबा"? या फोटोतून आपण जगात आपलेच हसे करून घेतोय की नाही? अहो, या कोरोना काळात राजकारण थोडे बाजूला ठेऊन गांभीर्याने वागा ना! रामदेव बाबांच्या कोरोनील औषधाची पूर्ण वैद्यकीय चाचणी होऊन त्याचे निष्कर्ष बाहेर आलेच पाहिजेत. आयुर्वेदाला ॲलोपॕथीशी स्पर्धा करण्याची संधी मिळालीच पाहिजे!

-ॲड.बी.एस.मोरे©२८.६.२०२०

शुक्रवार, २६ जून, २०२०

२७ जून वाढदिवस!

६४ व्या वयात पदार्पण करताना!

(१) आज २७ जून, २०२० माझा ६३ वा वाढदिवस. म्हणजे मी माझ्या आयुष्याची ६३ वर्षे पूर्ण करून ६४ व्या वर्षात पदार्पण केले. मी जर मोठा साधुसंत वगैरे झालो असतो तर लोकांनी माझा वाढदिवस प्रकट दिन म्हणून साजरा केला असता. पण मला आयुष्यात ना साधुगिरी जमली ना गांधीगिरी ना दादागिरी! मी एक तुम्हा सर्वांसारखाच एक सर्वसामान्य माणूस! म्हणून तर मला सरळसाध्या जीवनाचा मस्त, मनमुराद आनंद घेता आला आणि तीच माझी आयुष्याची मजा!

(२) मला वकिलीत जास्त पैसे कमावता आले नाहीत व मग कमी पैशात वृध्दापकाळासाठी बचतही करता आली नाही. जेवढे पैसे कमावले तेवढे संसारात खर्च केले. कधी वाटलेच नव्हते की वृध्दापकाळात कोरोना सारखा बिकट काळ येईल व आपली पुंगी ताईट करील. म्हणून तर मी मेडिक्लेम सुध्दा काढला नाही. माझा एक सरळसाधा हिशोब की, मी किंवा माझी बायको आजारी पडलो तर मग सरळ के.ई.एम. किंवा जे.जे. हॉस्पिटलमध्ये ॲडमिट व्हायचे आणि सर्वसामान्य माणसांप्रमाणे तिथेच मरायचे. माझे आईवडील पण तिथेच मेलेत. पण माझ्या विवाहित लेकीला माझे हे असले वागणे जराही पसंत नाही. ती सारखी आम्हा नवरा बायकोच्या मागे मेडीक्लेम काढा म्हणून मागे लागलीय. एम.बी.ए. होऊन ती मोठ्या आंतरराष्ट्रीय कंपनीत व्यवस्थापक पदावर आहे व त्याच दर्जाच्या मोठ्या कुटुंबात तिचा विवाह झाल्याने माझे हे असले वागणे तिला बिलकुल पसंत नाही. तिने मला आज फोनवरून सरळ सांगून टाकले की आमच्या दोघांचा मेडीक्लेम ती  काढणार म्हणजे काढणारच व त्याचे हप्तेही तीच भरणार. "तुम्ही नेहमी स्वतःचे खरे करीत आलात, आता यापुढे तुम्हाला माझे ऐकावेच लागेल" असे तिने मला फोनवरून बजावले. एकुलती एक मुलगी ती! माझ्या इच्छेप्रमाणे  उच्च शिक्षण घेऊन एम.बी.ए. झाली, करियर मध्ये मोठे यश मिळवले, तसेच छान जोडीदार मिळवला, मग आता तिचे थोडे ऐकलेच पाहिजे म्हणून मी मेडीक्लेमला तयार झालोय. पण मी इकडे काल माझ्या बायकोचे म्हणजे तिच्या आईचे मंगळसूत्र गुपचूप मोडून लॉकडाऊन काळात झालेले बाहेरचे कर्ज फेडलेय हे तिला आईकडून कळले तेंव्हा तिला खूपच वाईट वाटले. "माझे लग्न झाले असले तरी काय झाले, मी तुमचा मुलगाच आहे ना, मग तुम्ही मला पैसे मागायला संकोच का केला, कसला असला स्वाभिमान घेऊन बसलात स्वतःच्या मुलीबरोबर"! असे बरेच काही फोनवरून बोलून तिने आम्हा दोघांनाही निरूत्तर केले. मी जरी बचत करू शकलो नाही तरी मुलीचे हे शब्द म्हणजे मी माझ्या आयुष्यात मिळवलेली खूप मोठी संपत्ती आहे हेच सांगून जातात.

(३) गेल्या ६३ वर्षांच्या काळात माझ्या नुसत्या उच्च शिक्षणानेच नाही तर अनेक प्रकारच्या बऱ्या वाईट अनुभवांनी मला खूप काही शिकवले. नैराश्य आले तरी त्यावर मी माझ्या सकारात्मक विचारांनी मात केली. यात मला माझी बायको, मुलगी, नातेवाईक, काही मोजके मित्र यांनीच नव्हे तर माझ्या काही क्लायंटसनीही खूप मोठी साथ दिली. म्हणून तर बायको गृहिणी, वकिली क्षेत्रात आमचे कोणी आईवडील, बहीण भाऊ नसल्यामुळे या क्षेत्राच्या अंतर्भागाचे ज्ञान शून्य असताना व पिढीजात कौटुंबिक गरिबी असतानाही मी या आव्हानात्मक क्षेत्रात तग धरून राहू शकलो व साधा का असेना पण संसारही करू शकलो.

(४) आयुष्याच्या या अंतिम वळणावर पुन्हा कोरोना महामारीने खूप काही शिकवले. या कोरोना महामारीने जगात सर्वांपुढेच मोठे आव्हान निर्माण केले आहे. मग त्यातून माझी कशी सुटका होणार? मीही त्यात सापडलोय. पण तरीही नैराश्यावर मात करण्यात यशस्वी झालोय. माझे हे तिसरे फेसबुक खाते आहे. पहिल्या दोन खात्यांवर मी दररोज फेसबुक मित्रांचे वाढदिवस बघून त्यांना न चुकता दररोज वाढदिवसाच्या शुभेच्छा देत होतो. पण मित्र संख्या वाढत गेली की मग ते दररोज शुभेच्छा देणे जमेनासे झाले. आता या तिसऱ्या फेसबुक खात्यावर मी कोणाचेही वाढदिवस बघत नाही आणि वाढदिवसाच्या शुभेच्छाही देत नाही. कधीतरी चुकून होम पेजवर कोणाचा तरी वाढदिवस आहे हे कळले की मग तिथेच कमेंट मध्ये त्याला किंवा तिला शुभेच्छा देऊन मोकळा होतो. लग्नाच्या वाढदिवसांचेही तसेच झालेय. पण माझ्याकडून असे वर्तन घडत असतानाही आज मला फेसबुक मित्रांनी माझ्या खात्यावर व इनबॉक्स मध्ये वाढदिवसाच्या शुभेच्छा देण्यास सुरूवात केली आणि मला लाजवले. कशा घेऊ मी तुमच्या शुभेच्छा? सद्याचा काळ तर कोरोना विषाणूच्या भीतीचा व कोरोनामुळे दररोज होणाऱ्या मृत्यूचा आहे. म्हणजे वाढदिवस बाजूला ठेवून दररोज आठवणींचा स्मृतिदिन करायचा हा काळ! आपण सर्वच जण सद्या फार बिकट परिस्थितीतून जात आहोत. काही लोकांची आर्थिक परिस्थिती तर खूपच नाजूक झाली आहे. काही घरांत उपासमार चालू आहे. अशा परिस्थितीत तुमच्या शुभेच्छांचा स्वीकार करणे मला जड जातेय. तरीही तुम्ही एवढया प्रेमाने मला शुभेच्छा दिल्या आहेत आणि म्हणून तुमचे खूप खूप आभार व मनस्वी धन्यवाद!

-ॲड.बी.एस.मोरे©२७.६.२०२०


गुरुवार, २५ जून, २०२०

पुस्तके रद्दीत!

माझ्या पुस्तकांची जागा आता रद्दीत!

विविध विषयांवरील हजारो पुस्तके जमवली, वाचली व शेवटी रद्दीत देऊन टाकली. आता घरात साठलेल्या पुस्तकांची आणखी रद्दी बाहेर काढण्याच्या विचारात आहे. या सर्व पुस्तकांची जागा आता रद्दीतच! एक कोरोना विषाणू जगाला खेळवतोय, नाचवतोय, पण त्याला रोखण्याचा मंत्र किंवा तंत्र जर एकाही पुस्तकात नसेल तर काय करायची ही खंडीभर पुस्तके जवळ ठेवून? मुंबईच्या लोकल्स म्हणे १२ अॉगष्ट पर्यंत बंद ठेवणार! कोणी काढला हा १२ अॉगष्टचा मुहूर्त? मार्च २०२० पासून बंद  ठेवलेल्या लोकल्स आता अॉगष्ट २०२० च्या मुहूर्ताची वाट बघत बसणार. जवळजवळ सहा महिने मुंबईचे व्यवहार ठप्प! सरकारने काय सहा महिने लोकांना घरपोच जीवनावश्यक वस्तू फुकट पुरवल्यात? काय नियोजन आहे या लॉकडाऊनचे हे त्या सरकारमध्ये बसून बंदचे आदेशांवर आदेश काढणाऱ्या मंत्र्यांना व अधिकाऱ्यांनाच ठाऊक! सहा महिने नोकरी, धंदा, व्यवसायाशिवाय घरी बसून रहायचे! बापरे, हे काय चाललंय? घरी रहा, कोरोना पासून सुरक्षित रहा आणि उपासमारीने घरातच सुरक्षित मरा, असाच याचा अर्थ होतो ना! सरकारकडे लोकांना जगवण्यासाठी ना अन्न ना लोकांना वाचवण्यासाठी कोरोनाचे औषध, मग कोणत्या आशेने या सरकारकडे बघत रहायचे? मी फक्त महाराष्ट्र सरकार किंवा भारत सरकार विषयीच हे बोलत नाही. जगातील सरकार नावाच्या संपूर्ण व्यवस्थेविषयीच मी हे हतबल मनाने बोलत आहे. कोरोनासारखा एक विषाणू जर जगाला इतका हतबल करू शकतो तर मग मनुष्याच्या इतर प्रगतीला काय अर्थ उरतो? कोरोनाची ही गोष्ट खरोखरच चमत्कारिक आहे! बिहारमध्ये ८० च्या वर लोक वीज पडून मेले अशी बातमी आलीय. मरणाचे संकट जर असे सगळ्या मार्गांनी येत असेल तर मग कोरोनाला घाबरून घरी किती दिवस बसवणार सरकार उपाशी लोकांना? ज्या पुस्तकांवर मी आयुष्यभर जिवापाड प्रेम केले ती सर्व पुस्तके अगदी देवधर्माची पुस्तके सुध्दा आता कोरोना महामारीने रद्दीत जाणार यात बरेच काही आले!

-ॲड.बी.एस.मोरे©२५.६.२०२०

बुधवार, २४ जून, २०२०

अडगळ!

अडगळ!

बाळा गाऊ कशी अंगाई या १९७७ सालच्या मराठी चित्रपटातील आशा भोसले यांनी गायलेले व आशा काळे यांच्यावर चित्रित झालेले "संसार मांडते मी" हे गाणे मला फार आवडते. लग्न झाल्यावर मग नवरा बायकोचा संसार सुरू होतो व त्यानंतर घर घेण्यापासून त्या घरात संसाराला लागणाऱ्या एकेक वस्तू आणण्यास सुरूवात होते. त्या संसारोपयोगी वस्तू खरेदी करून घरात आणताना नवरा व बायकोची एकमेकांबरोबर भावनिक जवळीक निर्माण होत असताना त्या वस्तूंबरोबर सुध्दा भावनिक जवळीक निर्माण होत असते. त्या वस्तूंची घरात योग्य ठिकाणी नीट मांडणी करीत असताना नवऱ्यापेक्षा बायकोची लगबग खूप मोठी असते. नवरा बायकोचे वय वाढत जाते तसे त्यांच्या संसाराचेही वय वाढत जाते. मग हळूहळू सुरूवातीला हौसेने आणलेल्या घरातील संसारोपयोगी वस्तू जुन्या होत जातात. पण वय वाढल्याने जशी नवरा बायकोतील भावनिक जवळीक घट्ट होत जाते तशी त्या दोघांची संसारासाठी दोघांनी मिळून घरात आणलेल्या वस्तूंशीही भावनिक जवळीक घट्ट होत जाते. पण पुढे मुले मोठी होतात. चांगली कमावती होतात. मग त्यांना घरात नवीन बदल करण्याची इच्छा होते. कारण त्यांच्या तरूण रक्ताला नाविन्याची ओढ असते. मग ती मुले आईवडिलांना म्हणतात की, "घरातील वस्तू आता खूप जुन्या झाल्यात, आम्ही आमच्या खर्चाने नवीन आणतो, घराच्या लाद्या जुन्या स्टाईलच्या खडबडीत आहेत, आम्ही आमच्या खर्चाने नवीन चकचकीत लाद्या बसवतो". खरं तर या गोष्टी वृध्द झालेल्या नवरा बायकोला पटत नाहीत. एकेक वस्तू गोळा करताना त्यांनी स्वतःचा जीव त्यात ओतलेला असतो आणि आता ही मुले त्यांच्या या सर्व गोष्टी भंगारात काढायला निघालेली असतात. एकांत मिळाला की मग अशी नवरा बायको हळूच कुजबुजतात "या मुलांना आपण संसारासाठी खरेदी केलेल्या वस्तू आता जुनाट वाटू लागल्यात, आता त्यांना या वस्तूंची अडगळ वाटू लागलीय, काय जाणो उद्या आपलीही यांना अडगळ वाटेल"! मग माझ्यासारखा कडक बाप कडाडतो "काही गरज नाही नवीन वस्तूंची, नवीन लाद्यांची, त्या गुळगुळीत लाद्यांवर म्हातारपणी घसरून पडून आम्हाला आमचे हातपाय मोडून घ्यायचे नाहीत कोणाला काही बदल करायचे असतील तर ते त्यांनी स्वतःच्या हिंमतीवर स्वतःची घरे घेऊन त्या घरांत करावेत, आमचे हे घर आमच्या वस्तूं सह आहे तसेच राहूद्या"! वृध्द बायकोला तिच्या वृध्द नवऱ्याचा कडकपणा मनातून सुखावतो. पण तिकडून मुलांची मने दुखावली गेली म्हणून ती माऊली आतून रडतही असते. हे उदाहरण आहे माझ्या वडिलांचे व माझ्या आईचे! मी कमावता झाल्यावर असेच काही बदल वरळी बी.डी.डी. चाळीतल्या छोट्या घरात करायला घेतले होते तेंव्हा माझे वडील माझ्यावर असेच कडाडले होते. मी कर्जाच्या हप्त्यावर घरात ब्लॕक अँड व्हाईट टी.व्ही. आणायचे ठरवले तेंव्हा वडील माझ्यावर खूप भडकले होते. आमच्या घरात फार जुनी लोखंडी खाट होती. ती खूप मजबूत होती. माझ्या वडिलांनी खूप वर्षापूर्वी ती आणली होती. तिला ते अधूनमधून हिरवा अॉईल पेंट द्यायचे. ती खाट ठेवायला त्यांनी सुताराकडून जाडजूड चार मोठे ठोकळे तयार करून घेतले होते. त्या ठोकळ्यांवर ती लोखंडी खाट ठेवल्याने तिची उंची वाढवली गेली होती जेणेकरून घरातील पेट्या, बिछाने वगैरे सामान त्या खाटेखाली ठेवता येईल. घरात कोण पाहुणे मंडळी आली तर त्यांना ते सामान दिसू नये म्हणून आईने त्या खाटेच्या मापाचा एक पडदा शिवून घेतला होता व त्या खाटेला लावला होता. माझ्या आईवडिलांचा त्या जुन्या  लोखंडी खाटेवर फार जीव होतो. ती लोखंडी  खाट होतीच तशी मजबूत! तसेच मी व आई दोघांनी मिळून नळबाजारातून (त्याला मुंबईत चोर बाजार म्हणतात) एक मस्त लाकडी कपाट आणले होते. त्या कपाटाला पुढून मोठी उभी काच होती. त्या काचेत बघून घरातील आम्हा  सगळ्यांचे भांग काढणे व्हायचे. त्या कपाटाला छान कप्पे होते. ते कप्पे आम्ही बहीण भावांनी वाटून घेतले होते. त्यांचा उपयोग प्रत्येकाचे कपडे व शाळेतील पुस्तके ठेवण्यासाठी केला जायचा. माझ्या ठराविक दोन कप्प्यांना कोणी हात लावला की मी घरात जाम चिडायचो. मग आई मला शांत करायची. अधूनमधून माझे वडीलही ओरडायचे "त्या बाळूच्या कप्प्यांना हात का लावता तुम्ही" असे माझ्या बाजूने बोलायचे. माझ्या आईवडिलांनी त्यांच्या त्या जुन्या वस्तू वरळीच्या त्या जुन्या घरासह शेवट पर्यंत जपल्या. पण २००९ साली वडील वारले. घराच्या वाटण्या चार भावंडात करायचे ठरले. आणि मग त्या घरातील तो संसार विस्कटला. नवऱ्याच्या मृत्यूनंतर संसारातील त्या जुन्या वस्तूंची आता विल्हेवाट लागणार म्हणून माझ्या  आईची तळमळ तिच्या डोळ्यांत मला दिसत होती. "नवरा गेला, उभा संसार मोडला, बाबांनो आता तुम्हाला काय करायचे ते करा, माझा नवरा जिवंत असता तर तुमच्या एकाचेही त्याने काही चालू दिले नसते, आता मी एकटी पडलेय माझे काय चालणार" असेच भाव मला माझ्या आईच्या डोळ्यांत दिसत होते. पण माझाही नाइलाज होता. मीच पुढाकार घेतला आणि चार भावंडात त्या चार वाटण्या केल्या. कारण मला चार भांवडांत पुढे जराही वाद वाढू द्यायचे नव्हते. सर्व भांवडांची व माझ्या आईची संमती  घेऊनच मी त्या चार वाटण्या केल्या. पण त्या वाटणीने सगळ्यांचीच मने दुखावणारी एक गोष्ट झाली आणि ती म्हणजे माझ्या आईचा जीव तिच्या नवऱ्याच्या ज्या घरात होता, त्या घरात संसारासाठी तिने जमवलेल्या ज्या जुन्या वस्तूंत होता, त्या सगळ्याच गोष्टी उध्वस्त झाल्या. माझ्या आईने तिच्या नवऱ्याबरोबर (माझ्या वडिलांबरोबर) मांडलेला संसार अशा रितीने मोडला गेला. तिने संसार मांडला आणि शेवटी नवऱ्याच्या (माझ्या वडिलांच्या) मृत्यूने तो मोडला! म्हणून "संसार मांडते मी" हे गाणे मला खूप भावूक करते. आता इतिहासाची पुन्हा पुनरावृत्ती होऊ शकते. आम्ही नवरा बायको आता वृध्द झालो आहोत. आम्ही संसारासाठी जमवलेल्या वस्तूंही आमच्या घरासह आता जुन्या झाल्यात. माझी आर्थिक आवक कमी झालीय. मुलगी लग्न होऊन सासरी गेलीय. मुलगी कसली आमचा तो मुलगाच आहे. मग आमची ही मुलगी कधीतरी आमचे जुने घर नव्याने सजवू असे म्हणेल, त्यासाठी ती तिचा पैसाही स्वखुशीने देऊ करील. पण मी ते होऊ देणार नाही. माझ्या वडिलांसारखाच मी स्वाभिमानी आहे. मुलीचे पैसे घ्यायचे तर नाहीतच पण आम्ही नवरा बायकोने संसारात जमवलेल्या वस्तू त्या जुन्या झाल्या म्हणून आम्ही जिवंत असताना भंगारात जाऊ देणे आम्हाला आवडणार नाही. जुन्या झाल्या तरी त्या व्यवस्थित काम देतात ना हे महत्वाचे! आमच्या दोघांचेही हृदय या घरात, या जुन्या वस्तूंत गुंतलेले आहे. मग आम्हाला त्यांची अडगळ कशी वाटेल? जेंव्हा आमच्या दोघांपैकी एकजण अगोदर वर जाईल तेंव्हा आमचा संसार मोडेल. मग घर काय व त्या घरात संसारासाठी आम्ही गोळा केलेल्या वस्तू काय, मागे राहणाऱ्या आमच्या पैकी एकाला त्याचे काहीच वाटणार नाही. इतिहासाची पुनरावृत्ती होते ती अशी! मांडलेला संसार पुढे निसर्गाकडून मोडलाही जातो हे सत्य कटू असले तरी ते स्वीकारावेच लागणार!

-ॲड.बी.एस.मोरे©२५.६.२०२०

Religious Differentia!

RELIGIOUS DIFFERENTIA!

All religions seem to have been outcome of regional influences. The territorial diversity seems to have been responsible for widespread religious diversity all over world and hence no religion from among all religions is found to be universal truth of whole world. Followers of each religion try to praise their own religion and criticize other religions thereby creating religious hatred and enmity all over world. If God is one for all, how could he allow this?

-Adv.B.S.More©25.6.2020

देवांश!

देवांश (गॉड पार्टिकल)!

(१) देवांश (गॉड पार्टिकल) ही अशी तर्कशुद्ध संकल्पना आहे की तिच्यावर वैज्ञानिकांचा अभ्यास सुरू आहे. तिची सत्य, असत्यता पडताळून पाहण्यासाठी वैज्ञानिक प्रयोग केले गेले, पण त्यात वैज्ञानिकांना अपयश आले. वैज्ञानिकांना देवांश (गॉड पार्टिकल) शोधण्यात आलेले अपयश म्हणजे निसर्गात देवांश नाहीच असे अनुमान काढणे हे पूर्णतया चुकीचे! या मुद्यावर नास्तिकांशी माझे कायम मतभेद राहतील.

(२) माझ्या वैयक्तिक संकल्पनेतून निसर्ग म्हणा, विश्व म्हणा नाहीतर सृष्टी म्हणा ते एक विशाल शरीर आहे. पण या शरीराला कुठेतरी केंद्रबिंदू आहेच या मतावर मी ठाम आहे. तो केंद्रबिंदू निश्चितच अतिसूक्ष्म आहे. तोच देवांश (इंग्रजीत गॉड पार्टिकल)! निसर्गाचा हा केंद्रबिंदू म्हणजे देवांश हे एक भौतिक अणुकेंद्र, रासायनिक शक्तीकेंद्र व मानसिक क्रियाकेंद्र आहे. अर्थात भौतिक, रासायनिक व मानसिक असे देवांशाचे तीन भाग आहेत.

(३) यातील मानसिक भाग हा भौतिक वासना, आध्यात्मिक भावना व बुद्धी या तीन गोष्टींनी युक्त आहे. देवांशाचा मानसिक भाग हाच निसर्गाला क्रियाशील ठेवणारा प्रमुख भाग आहे. पण या मानसिक भागातील जो बुद्धीचा भाग आहे तो भौतिक वासना व आध्यात्मिक भावना या फक्त दोनच मानसिक गोष्टींवर नव्हे तर भौतिक वस्तुमान असलेले विविध अणू व रासायनिक शक्ती तथा गुणधर्म असलेली विविध द्रव्ये या इतर दोन शारीरिक गोष्टींवरही लक्ष ठेऊन या सर्वच मानसिक व शारीरिक गोष्टींना नैसर्गिक हालचाल करण्यास उद्युक्त करतो व त्या हालचाली नियंत्रित करतो.

(४) देवांशाबद्दलचा माझा हा तर्क अंधश्रध्द नसून तो वैज्ञानिक आहे यावर मी ठाम आहे. निसर्गातील देवांश (गॉड पार्टिकल) शोधण्याचे वैज्ञानिक कार्य पुढे कित्येक हजारो वर्षे चालूच राहील. या देवांशाचा वैज्ञानिक शोध लागेपर्यंत मानव जगातील अनेक धर्म या देवांशाबद्दल अनेक कल्पना करतील ज्या कल्पनांना अनेक अंधश्रध्दा चिकटून राहतील.

(५) मी या देवांशालाच देव म्हणतो. मानतो नाही तर त्याचे निसर्गात अस्तित्व आहे म्हणून म्हणतो. या देवापुढे नतमस्तक होण्याची माझी आस्तिकता व या देवाशी एकरूप होण्याची माझी आध्यात्मिकता ही या देवांशाशी जोडली गेली आहे. निसर्गातील देवांशात असलेले बुद्धीकेंद्र व माझी स्वतःची बुद्धी यांच्यात प्रत्यक्ष संपर्क आहे हे मी माझ्या अनुभवातून सांगतो. मी निसर्गालाच गुरू मानतो बाकी कोणालाही नाही याचे कारण म्हणजे निसर्ग बुद्धी ते माझी बुद्धी यांच्यात प्रत्यक्ष संपर्क आहे यावर माझा असलेला ठाम विश्वास!

(६) निसर्गात बुद्धीला सर्वोच्च स्थान असण्याचे कारण म्हणजे बुद्धीकडे असलेली व्यवस्थापन व नियंत्रण शक्ती! मानवी मेंदूत असलेली बुद्धी हे मनुष्याला निसर्गाकडून अर्थात निसर्गातील देवांशाकडून (थोडक्यात देवाकडून) मिळालेले सर्वात मोठे वरदान आहे. तसे पाहिले तर नुसती बुद्धीच काय पण मनुष्य जीवन, त्या जीवनाला निर्माण करणारी आई वडील रूपी माध्यमे, त्या जीवनाला जगवणारी हवा, पाणी, अन्न रूपी साधने, त्या जीवनाला रोगांपासून, शत्रूंपासून वाचवणारी औषधे, शस्त्रे रूपी साधने या सर्वच गोष्टी ही निसर्गातील देवांशाकडून (देवाकडून) मनुष्याला मिळालेली वरदानेच आहेत.

(७) पण मनुष्याने कधीही स्वतःच्या बुद्धीचा गर्व करता कामा नये. स्वतःच्या बुद्धीचा टेंभा मिरवताना मनुष्याने त्याच्या बुद्धीचा उगम निसर्गात (माझ्या मते निसर्गातील देवात) आहे हे विसरता कामा नये. खरं तर सगळ्यांच गोष्टींचा उगम निसर्गात (निसर्गातील देवात) आहे. मग ती निसर्गातून निर्माण होणारी अनेक प्रकारची आव्हाने असोत की निसर्गाने बुद्धीसह बहाल केलेली अनेक साधने (वरदाने) असोत.

(८) माझ्या मते, बुद्धी हे एक अत्यंत शक्तीशाली नैसर्गिक साधनच आहे. त्या साधनाचा मनुष्याने नीट उपयोग केला पाहिजे. बुद्धीला निसर्गातील प्रश्न निसर्गातच व समाजातील प्रश्न समाजातच सोडविणे जमले पाहिजे. नैसर्गिक व सामाजिक प्रश्नांची उत्तरे अनुक्रमे निसर्गात व समाजातच आहेत. त्यांचा शोध निसर्गात व समाजातच घेणे बुद्धीला जमले पाहिजे. त्यासाठी बुद्धीने खूप प्रयत्न केले पाहिजेत. यालाच बौद्धिक कष्ट म्हणतात जे शारीरिक कष्टापेक्षा श्रेष्ठ असतात. बुद्धी श्रेष्ठ म्हणून बौध्दिक कष्टही श्रेष्ठ  हे मान्य करायलाच हवे. कठीणातल्या कठीण प्रश्नाचे उत्तर जर बुद्धीमुळेच मिळते तर मग बुद्धी श्रेष्ठ नव्हे काय?

(९) बौद्धिक कष्ट केल्याने कठीण प्रश्नांची उत्तरे मिळतात व यालाच प्रयत्नांती परमेश्वर असे म्हणतात. पण बुद्धी श्रेष्ठ म्हणून कोणीही स्वतःच्या बुद्धीचा गर्व करू नये. कारण शेवटी बुद्धी हे निसर्गाचेच (माझ्या मते निसर्गातील देवांशाचे) वरदान आहे. म्हणून बुद्धीने नेहमी निसर्गाशी (निसर्गातील देवांशाशी) कृतज्ञ राहिले पाहिजे. निसर्गाशी/देवांशाशी कृतज्ञ राहणे, त्याच्यापुढे आदराने नतमस्तक होणे, त्याच्याशी सर्वार्थाने एकरूप होणे म्हणजे त्याच्यापुढे शरणागत होऊन भीक मागणे नव्हे. अशी भीक मागणे हा स्वतःच्या बुद्धीचाच नव्हे तर निसर्गाचा/देवांशाचाही अपमान आहे. माझी आस्तिकता ही अशी वैज्ञानिक आहे.

-ॲड.बी.एस.मोरे©२४.६.२०२०