माझे पोदार काॕमर्स काॕलेज!

माझे पोदार काॕमर्स काॕलेज!

हेच ते माझे रमणीरंजन आनंदीलाल पोदार काॕलेज आॕफ काॕमर्स अँड इकाॕनाॕमिक्स (थोडक्यात पोदार काॕमर्स काॕलेज), माटुंगा, मुंबई ज्या काॕलेजात १९७५ ते १९७८ या चार वर्षांच्या काळात मी काॕमर्स पदवीचे शिक्षण घेतले. या काॕलेजची मजा नंतर ना सिडनॕहम काॕमर्स काॕलेज मधून कंपनी सेक्रेटरी (इंटर) चा पार्ट टाईम अभ्यासक्रम करताना आली ना गव्हर्मेंट लाॕ काॕलेज मधून तीन वर्षाची पदव्युत्तर कायद्याची पदवी (एलएल.बी.) घेताना आली.

पोदार काॕलेजचा माझ्या बॕचचा फक्त एकच अशोक सावंत नावाचा मित्र फेसबुक माध्यमातून सद्या माझ्या संपर्कात आहे. बाकी सगळे विखुरले गेले. काही मित्र परदेशात स्थायिक झाले. त्या काॕलेजची एकही मैत्रीण माझ्या बिलकुल संपर्कात नाही. मी राष्ट्रीय सेवा योजना (एन.एस.एस.) माध्यमातून या काॕलेजच्या समाज कार्यात सक्रिय होतो. पण अभ्यासू, गंभीर विद्यार्थी म्हणूनच काॕलेजमध्ये माझी ओळख होती व कदाचित त्यामुळे माझी काॕलेजच्या मुलींशी मैत्री तशी कमीच होती.

वर्गात अभ्यास वह्यांच्या माध्यमातून एका सुंदर मैत्रिणीशी छान जवळीक निर्माण झाली होती. पण नंतर तिचे व माझे कुठेतरी बिनसले आणि मग ती दूर झाली. वर्ग मैत्रिणीशी ही मैत्री सुरू असताना मी त्यावेळी प्रदर्शित झालेला सचिन पिळगावकर व रंजिता यांचा अखियों के झरोको से हा हिंदी चित्रपट सारखा बघत होतो. असो, ती गोड मैत्री सोडली तर मग काॕलेजच्या इतर कोणत्याही मुलीशी तशी मैत्री झालीच नाही. ती मैत्रीण आता कुठे असेल? असो, पण तिची गोड आठवण मात्र माझ्या जवळ कायम आहे.

माझा हा फोटो आमच्या पोदार काॕमर्स काॕलेजच्या गच्चीवरील टाॕवर खालील आहे.

-©ॲड.बी.एस.मोरे, १९.६.२०२४

नैसर्गिक न्याय!

नैसर्गिक न्याय!

शब्दांचा फाफटपसारा वाढवत शब्दांतच अडकलेला व न्याय करू की नको या विचारातच अडकलेला कायदा न्याय करूच शकत नाही.  काही आणीबाणीच्या प्रसंगी न्याय त्वरीत (झटपट) मिळणे आवश्यक असते. पण इतर सर्वसाधारण परिस्थितीतही न्याय योग्य वेळेत मिळणे आवश्यक असते. न्याय हा प्रमाणबद्ध म्हणजे जेवढ्यास तेवढा व जशास तसा असावा लागतो व तो विनाविलंब म्हणजे योग्य वेळेत मिळावा लागतो म्हणजे कालबद्ध असावा लागतो. त्वरीत न्याय म्हणजे घाईघाईत दिलेला न्याय नव्हे. न्यायाचा नैसर्गिक कालावधी म्हणजे काय हे कळण्यासाठी एक उदाहरण पुरेसे आहे. गर्भधारणा झाल्यावर बाळाच्या आईने किती काळ त्या बाळाला पोटात घेऊन रहावे याला नैसर्गिक कालमर्यादा आहे. स्त्रीच्या बाबतीत ती कालमर्यादा साधारण नऊ महिने आहे. हीच कालबद्ध न्यायाची गोष्ट निसर्गातील (निसर्गात मानव समाजही येतो) सर्व प्रकारच्या  न्यायात आहे मग त्याला नैसर्गिक न्याय म्हणा नाहीतर सामाजिक न्याय म्हणा. मानवनिर्मित कोणताही कायदा जो असा प्रमाणबद्ध व कालबद्ध न्याय देऊ शकत नाही तो अनैसर्गिक म्हणजे निसर्ग नियमांच्या विरूद्ध असलेला कायदा होय.

-©ॲड.बी.एस.मोरे, १९.६.२०२४

उत्क्रांती ही निसर्गाची हुकूमशाही प्रक्रिया!

निसर्गात होणाऱ्या बदलाशी जुळवून घेणाराच निसर्गात टिकून राहतो हा डार्विनच्या उत्क्रांती सिद्धांताचा सार आहे, याचा अर्थ उत्क्रांती ही दुतर्फी आहे, अगोदर निसर्गाकडून होणारा बदल व नंतर त्याच्याशी जुळवून घेण्याची कृती, पण ही कृती जुळवून घ्या नाहीतर निसर्गातून नष्ट व्हा या हुकूमशाही नियमाने निसर्ग अनिवार्य करतो, याचा अर्थ हाच की उत्क्रांती ही निसर्गाची हुकूमशाही प्रक्रिया आहे! -ॲड.बी.एस.मोरे

जीवघेणी स्पर्धा!

अबब, केवढी ही लोकसंख्या वाढ व केवढी मोठी ही जीवघेणी स्पर्धा!

महाराष्ट्र राज्यातील पोलीस भरतीत १७ हजार ४७१ जागांसाठी १७ लाख ७६ हजार २५६ अर्ज म्हणजे एका जागेसाठी सरासरी १०१ अर्ज, यातील ठाणे पोलीस दलातील ८०५ जागांसाठी ४६ हजारांहून अधिक अर्ज म्हणजे सरासरी प्रत्येक एका जागेसाठी ५७ अर्ज अशी लोकसत्ता दिनांक १८ जून २०२४ ची बातमी वाचून डोके गरगर फिरले. हे फक्त राज्यातील पोलीस दलातील भरती स्पर्धेचे चित्र. भारतात इतरत्र किती भयंकर परिस्थिती असेल याची कल्पना करवत नाही. आणि काही महान लोक योगासने, मनःशांती प्रयोगांच्या क्लासेसची जाहिरात करीत आहेत. इथे हाताला काम आणि पोटाला भाकरी मिळण्याची भ्रांत आणि म्हणे योगासने करा, मनःशांती मिळवा? आजूबाजूला आग लागलेली असताना मनःशांती कशी मिळेल? हल्लीची मुले, मुली याच जीवघेण्या स्पर्धेने निर्माण केलेल्या तणावाखाली जगत आहेत. परीक्षेत थोडे जरी गुण कमी पडले तरी नैराश्येने आत्महत्या करीत आहेत. असली भयानक परिस्थिती आजूबाजूला असताना असल्या संघर्षाला सामोरे जाण्याची गरज नसणारे काहीजण मजा करीत आहेत. खरं तर चैनीचे जीवन जगणाऱ्या लोकांनाच योगासने, मनःशांती वगैरे गोष्टींची गरज आहे. उपाशी राहणाऱ्या, भयानक वास्तव परिस्थितीने निर्माण केलेल्या तणावाखाली जगणाऱ्या लोकांना कसले योगासन आणि कसली मनःशांती? चैनीत जगणाऱ्या काही लोकांनी या गोष्टी खुशाल कराव्यात पण इतरांना या गोष्टी शिकवण्याचा प्रयत्न करू नये.

-©ॲड.बी.एस.मोरे, १९.६.२०२४

तथ्ये व मिथके यांच्या संगतीत!

तथ्ये व मिथके यांच्या संगतीत जगणारा माणूस!

मानवी मेंदू निसर्गाने असा बनवलाय की तो जन्मापासून मरेपर्यंत विद्यार्थी राहतो. प्राथमिक व माध्यमिक शिक्षणावस्थेत सर्व माणसांची ज्ञान शाळा सर्वसाधारणपणे एकच असते पण त्यानंतर पुढे महाविद्यालयीन व त्यापुढेही उच्च शिक्षणावस्थेत या ज्ञानशाळा निसर्गाच्या विविध ज्ञान शाखांनुसार बदलतात.

उच्च शैक्षणिक ज्ञानशाळांतून प्राप्त केलेल्या विविध ज्ञान शाखांतील विशेष ज्ञानानुसार माणसांच्या कार्यशाळाही विज्ञान संशोधन क्षेत्र, वैद्यकीय क्षेत्र, अभियांत्रिकी क्षेत्र, कायदा क्षेत्र, व्यवस्थापन क्षेत्र अशा बदलतात. जी माणसे उच्च शिक्षण घेत नाहीत अशा अल्पशिक्षित माणसांना एकतर सगळ्या कार्यशाळांतून कामगार, कारकून म्हणून काम करावे लागते किंवा त्यांच्याकडे नेतृत्व गुण असेल तर त्यांच्यासाठी राजकारणाची कार्यशाळा खुली असते व इतर काही अल्पशिक्षितांना कला, क्रीडा या कार्यशाळा खुल्या असतात. विशेष म्हणजे जवळ उच्च शिक्षण नसले तरीही राजकारण, कला व क्रीडा या कार्यशाळेतील माणसे इतर उच्च शिक्षितांच्या तुलनेत पैसा, रूबाब, मानसन्मान याबाबतीत फार पुढे असतात. अशी विशेष माणसे  सेलिब्रिटी म्हणून चमकत असतात. उद्योगधंदा करून श्रीमंत, अती श्रीमंत होण्यासाठीही तशी उच्च शिक्षणाची फार आवश्यकता नसते. जवळ पिढीजात पैसा, संपत्तीचे भांडवल असले की उद्योग, व्यापार, धंद्यासाठी उत्तमच!

ही माणसे विविध कार्यशाळेतून दोन गोष्टी प्रामुख्याने मिळवत असतात. एक म्हणजे अनुभवी ज्ञानार्जन व जगण्यासाठी अर्थार्जन. राजकारणी मंडळी या दोन गोष्टींसोबत सत्ताही मिळवतात. पण कोणताही माणूस सर्व गोष्टींचे ज्ञान मिळवून सर्व ज्ञान शाखांत पारंगत होऊ शकत नाही. ही मर्यादा निसर्गानेच माणसावर घातली आहे. लोकांची समज व आकलन एकसारखे नसल्याने बहुतेक सर्वच माणसे अर्धवट ज्ञानावस्थेत व अपूर्ण कार्यावस्थेत काही तथ्ये व काही मिथके यांच्या संगतीत जन्मापासून मरेपर्यंत जगत असतात. माणसे येतात व जातात पण त्यांच्या ज्ञानशाळा व कार्यशाळा कायम तशाच अबाधित राहतात.

-©ॲड.बी.एस.मोरे, १८.६.२०२४

माणसांमुळे पृथ्वी बनलीय आगीचा गोळा!

माणसांमुळे पृथ्वी बनलीय आगीचा गोळा!

स्वातंत्र्यपूर्व काळात भारताचीच काय पण जगाची लोकसंख्या किती होती, त्याही पूर्वी प्राचीन, अर्वाचीन काळात ती किती होती? आजच्या तुलनेने ती खूपच कमी होती. पण मानवी स्वभाव आज जसा आहे तसाच पूर्वीही स्वार्थी, लोभी, मत्सरी व अहंकारी होता. त्यातून जगण्याची व दुसऱ्यावर सत्ता गाजविण्याची स्पर्धा, ईर्षा व त्यातून भांडणे, युद्धे या गोष्टी तेव्हाही होत्या. विचार करा या सर्व तापदायक गोष्टी लोकसंख्या वाढीने किती प्रमाणात गुणाकाराने वाढल्या असतील व त्यामुळे ही पृथ्वी माणसांच्या इच्छा, आकांक्षा, राग, लोभ, द्वेष, अहंकार इत्यादींच्या स्फोटक वातावरणामुळे किती मोठा आगीचा गोळा झाली असेल?

-©ॲड.बी.एस.मोरे, १८.६.२०२४

PERSPECTIVES IN RELATION TO GOD AND NATURE CANNOT BE THE SAME!

PERSPECTIVES IN RELATION TO GOD AND NATURE CANNOT BE THE SAME!

The perspective is basic foundation of your attitude and interaction with world. My perspective to look at Nature as God was wrong. This wrong perspective made me emotional even with selfish commercial world instead of being professional with such world. It was like treating product as producer or simply creation as creator. 

But again the issue is that I cannot be purely logical/intellectual/professional with products of producer separating them from their producer completely. How can I be emotionless with them even if they cannot take place of producer? I always feel like giving them some respect because they are after all created by their great producer. If I take away my emotion from such products it would be not only disrespect to such products but also some disrespect to God as their producer. This is the reason why I bow down with two folded hands before food kept before me for eating as my gesture of religious gratitude toward God as creator and donor of food to me for my living. But once I become emotional or spiritual like this towards my food it creates problem of treating that food itself as God. The food needs to be treated and eaten in the scientific and professional way and not in any spiritual way.

This problem is nothing but problem of my perspective. The perspective towards Nature (produce of God) cannot be the same as the perspective towards God (producer or creator of Nature). How can outside commercial relationship be the same as close personal family relationship? The God as creator of Nature can be treated as the family itself and God's creation or produce namely Nature can be treated as commercial world full of selfishness. 

But as you cannot remain purely emotional with your family, you cannot remain purely spiritual with God. The relationship with family is mixed namely emotional -cum-intellectual & likewise the relationship with God is mixed namely spiritual-cum-material or religious-cum-scientific. But once you deal with Nature or outside commercial world in such mixed relationship you come in trouble simply because partial spiritual way of dealing with Nature or partial emotional way of dealing with commercial world takes you away from science or commercial selfishness and you land in serious trouble. You getting emotional even little with selfish commercial world is misused by such world for its own advantage or profit by putting you at serious loss simply because of you getting emotional instead of remaining professional with selfish commercial world. 

So change your perspective in relation to God & Nature and in relation to your own family and outside selfish commercial world.

-©Adv.B.S.More, 17.6.2024