अमन (शांती)!
(१) कोरोना महामारीला अजून एक वर्षही पुरे झाले नाही. पण संपूर्ण जगाला अशांत करणारे दुसरे जागतिक महायुद्ध १९३९ ते १९४५ काळात एकूण सात वर्षे चालू होते. या महायुद्धाचा शेवट अत्यंत भयानक अशा विध्वंसाने झाला. दिनांक ६ अॉगष्ट, १९४५ रोजी अमेरिकेने जपानच्या हिरोशिमा शहरावर जगातील पहिला अणुबॉम्ब टाकला व ते शहर बेचिराख केले. त्यानंतर तीन दिवसांनी दिनांक ९ अॉगष्ट, १९४५ रोजी जपानच्याच नागासाकी या शहरावर दुसरा अणुबॉम्ब टाकून ते शहरही बेचिराख केले. या अणुस्फोटात लाखो माणसे मेली. या भयंकर अणुबॉम्बच्या विध्वंसक शक्तीचा धसका घेऊन जपानने दिनांक १५ अॉगष्ट १९४५ रोजी शरणागती पत्करली व दुसरे महायुद्ध समाप्त झाले. अशाप्रकारे मानवनिर्मित विध्वंसाने जगात शांतता प्रस्थापित झाली. पण त्यातून एक विचित्र बोध जगातील राजकारणी मंडळींनी घेतला आणि तो म्हणजे गौतम बुद्ध, महात्मा गांधी यांच्या अहिंसेच्या मार्गाने नव्हे तर हिंसा, विध्वसांच्या भीतीनेच जगात शांतता निर्माण होऊ शकते. मग जगात विनाशकारी अण्वस्त्रे निर्माण करण्याची स्पर्धा सुरू झाली. ती स्पर्धा अजूनही चालूच आहे. यातून जग भीतीच्या प्रचंड दडपणाखाली जगतेय व ही भीती जगात निर्माण होणाऱ्या असंख्य रोगजंतू व विषाणू पेक्षाही फार मोठी आहे. म्हणजे जगाची शांती ही आता ना अर्थकारणी लोकांच्या हातात ना डॉक्टर, वकील, न्यायाधीशांच्या हातात! ती शांती आता आहे महत्वाकांक्षी राजकारणी लोकांच्या हातात! जगातील जनतेचे भवितव्य राजकारणी मंडळींच्याच हातात आहे याचा विसर पडू देता कामा नये.
(२) याच सत्यावर प्रकाश टाकीत जगातील शांततेसाठी राजकीय नेतेमंडळींची विनवणी करणारा १९६७ साली प्रदर्शित झालेला "अमन" हा जुना हिंदी चित्रपट मी काल झी क्लासिक टी.व्ही वाहिनीवर पाहिला. यात एक भारतीय डॉक्टर जपानच्या हिरोशिमा व नागासाकी शहरावरील अणुबॉम्बच्या अणुकिरणांमुळे जपानी बंधू भगिनींना झालेले वेदनादायी आजार बरे करण्यासाठी जपानला जाऊन खूप धैर्याने वैद्यकीय सेवा देतो व तिथेच मृत्यूमुखी पडतो. असेच एक भारतीय डॉक्टर द्वारकानाथ कोटणीस १९३८ साली झालेल्या चीन व जपान युद्धात चीनमध्ये तिथल्या रूग्णांवर इलाज करण्यासाठी गेले व तिथेच त्यांचा मृत्यू झाला. म्हणजे भारतीय डॉक्टरांनी चीन व जपान या दोन्ही देशांना स्वतःच्या प्राणाची आहुती देऊन वैद्यकीय सेवा पुरवली. पण जोपर्यंत जगातील राजकारणी मंडळी जगातील विध्वंसक शस्त्रात्रे नष्ट करून युद्धखोरीला कायम विश्राम देत अहिंसेचा मार्ग स्वीकारत नाहीत तोपर्यंत या डॉक्टर मंडळीच्या प्रयत्नांना अर्थ उरणार नाही व जगात अमन (शांती) प्रस्थापित होणार नाही.
-ॲड.बी.एस.मोरे©१०.८.२०२०
अॉनलाइन संस्कृतीच्या तावडीत सापडलो नाही याचा आनंद!
(१) कोरोना संकट येण्याच्या अगोदर पासूनच आताची ही अॉनलाइन संस्कृती सुरू झाली होती. प्रत्यक्ष शिक्षण व प्रत्यक्ष व्यवहार यावर पोसलेला मी कंपनी कायदा सल्लागार म्हणून स्थिर होत होतो. त्यावेळी इंटरनेटने पुढे आणलेल्या नवीन इ-कॉमर्स या संकल्पनेशी जुळवून घेताना माझी धांदल उडत होती. या नवसंकल्पनेला कुशीत घेऊनच कंपन्यांमध्ये नोकरीत रूजू झालेल्या कंपनी सेक्रेटरी नामक उच्च अधिकाऱ्यांचे हेटाळणीचे शब्द मला ऐकून घ्यावे लागत होते. मला साधा इमेल कसा पाठवायचा हे माहित नव्हते. मग कायद्याचे दस्तऐवज संगणकावर टाईप करणे शक्यच नव्हते. पण मी कंपनी सेक्रेटरी (इंटर) परीक्षा उत्तीर्ण झालो असल्याने कॉर्पोरेट क्षेत्रात कायदेशीर सल्लागार म्हणून बस्तान बसविणे सोपे गेले. माझे कायद्यातील ड्राफ्टींग याच कंपनी सेक्रेटरी कोर्सच्या अवघड अभ्यासाने सुधारले. एलएल.बी. ला असलेला ड्राफ्टींग व प्लिडींग हा एकमेव विषय वाचून माझे ड्राफ्टींग सुधारले नाही. तर त्याचा पाया कंपनी सेक्रेटरी कोर्सच्या अभ्यासाने पक्का केला. छापील पुस्तके व वर्तमानपत्रे वाचतच मी घडलो. प्रत्यक्ष थिएटर मध्ये जाऊन चित्रपट पाहण्याची मजा टी.व्ही. वर चित्रपट पाहताना मला कधीच आली नाही. तर सांगायचे काय की या कंपनी सेक्रेटरी (इंटर) शिक्षणामुळे व विविध कंपन्यांमध्ये अकौंटस, कॉस्टिंग क्लार्क सारख्या नोकऱ्यांमुळे माझा निरनिराळ्या कंपन्यांत कॉर्पोरेट लिगल ॲडव्हायजर म्हणून शिरकाव झाला व माझ्या ज्ञान व अनुभवाचा विचार केला जाऊन प्रत्येक कंपनी क्लायंटने मला खास लिगल टायपिस्ट कंपनी खर्चाने पुरवला. कारण मला संगणक टायपिंग जमत नाही व अॉनलाइन व्यवहारही कळत नाहीत. मला मिळणाऱ्या या विशेष सुविधेमुळे क्लायंट कंपनीतील कंपनी सेक्रेटरी, चीफ अकौंटट सारखे उच्च अधिकारी जळायचे. पण वकील असल्याने कोर्टात जाऊन कंपन्यांच्या केसेसवर सॉलिसिटर्स व काऊन्सेल्स माध्यमातून नियंत्रण ठेवण्याचे काम या उच्च अधिकाऱ्यांना जमत नसल्याने त्यांच्या जळण्याला न जुमानता मी पुढे गेलो.
(२) आता या कोरोना संकटामुळे ही अॉनलाईन संस्कृती इतकी फळफळली आहे की आमच्या सारखी जुनी उच्च शिक्षित मंडळी अॉनलाईन संस्कृतीत रूळलेल्या हल्लीच्या तरूणांना अडाणी वाटू लागलीत. त्यांना प्रत्यक्ष शिक्षण व प्रत्यक्ष व्यवहाराची चव माहित नसल्याने त्याची मजा त्यांना कशी कळणार? असो, हे तरूण आम्हालाही असेच चिडवतील की, तुम्हाला अॉनलाईन काय ते कळत नाही ना मग गप्प बसा! इमेल पाठवणे, फेसबुकवर लिखाण करणे या अॉनलाइन गोष्टी मी आता शिकलोय. पण पोस्टकार्डस वर पत्रे लिहिणे,तसेच परीक्षा हॉलमध्ये जाऊन पेनाने प्रश्नपत्रिका सोडवणे, शाळा व कॉलेजात शिक्षकांबरोबर प्रत्यक्ष संवाद करीत शिक्षण घेणे, हाताने लिखाण करून अभ्यास वह्या तयार करणे व उजळणी करणे, छापील पुस्तके वाचणे, छापील वृत्तपत्रे वाचणे यातून जे मनन व चिंतन होत होते ते संगणक व मोबाईलच्या अॉनलाईन स्क्रीनवर होणे मला तरी अशक्य आहे. कोरोनामुळे लॉकडाऊन झाल्याने गेली पाच महिने घरातच अडकून बसलेली माणसे आता या अॉनलाइन खेळातून हळूहळू बाहेर पडून मास्क लावून, शारीरिक अंतर ठेऊन का असेना पण बाहेर पडू लागलीत, दुकानात जाऊन खरेदी करू लागलीत, रस्त्यावर वडापाव, भजी खात चहा पिऊ लागलीत. कारण लॉकडाऊन हळूहळू सैल होऊ लागलाय. याचा मला खूप आनंद झालाय. कारण लोकांच्या अशा मुक्त फिरण्याने जीवन प्रत्यक्षात कसे जगायचे याचा अनुभव घेता येतोय. पण ती अॉनलाइन संस्कृती मात्र आता रूळतच चाललीय. या नवसंस्कृतीचा भाग न होता तिच्या तावडीतून मी सुटलो याचा मला खूप आनंद आहे.
-ॲड.बी.एस.मोरे©८.८.२०२०
HEART IN BRAIN OUT!
Critical comments of my opponents on my facebook posts getting read by distant relatives disturbed my close relatives hence decision of blocking all relatives from social media. Close relational love does not stop by this blocking. Old style phone communication continues with close relatives thereby making close relations free from formal social media communication. This is my way of heart in brain out!
-Adv.B.S.More©7.8.2020
दिवस तुझे हे फुलायचे!
ये कली जब तलक फूल बनके खिले, इंतजार इंतजार इंतजार करो, हे हिंदी गीत आठवतेय का? आये दिन बहार के या हिंदी चित्रपटात धर्मेंद्र व आशा पारेख यांच्या सुंदर कलाकारीचा आनंद देणारे हे मस्त युगुल गीत! मराठीतही दिवस तुझे हे फुलायचे, झोपाळ्यावाचून झुलायचे, हे अरूण दाते यांनी गायलेले एक सुंदर गीत आहे. साठी पार केलेली मंडळी जेंव्हा एकांतात मागे वळून बघत असतील तेंव्हा त्यांना त्यांचे ते मस्त बालपण नक्कीच आठवत असेल. मी आज असाच एकांतात बसलो असताना बालपणीच्या त्या गोड आठवणीत रमलो. साधारण १९६१ ते १९६३ या तीन वर्षांच्या काळात पूर्व प्राथमिक शाळेत झालेली ती अक्षर ओळख, मग १९६४ ते १९७० या सात वर्षांच्या काळात प्राथमिक शाळेत वाक्ये व वाक्यांचा अर्थ, पुढे १९७१ ते १९७४ या चार वर्षांच्या काळात माध्यमिक शाळेत जगाची ओळख, मग पुढे १९७५ ते १९७८ या चार वर्षांच्या काळात बी.कॉम., पुढे १९८० ते १९८२ या तीन वर्षांच्या काळात इंटर कंपनी सेक्रेटरी कोर्स आणि शेवटी १९८३ ते १९८५ या तीन वर्षांच्या काळात एलएल.बी. म्हणजे ३+७+४+४+३+३=२४ वर्षे मी शिक्षण घेत होतो. मग पुढे नोकरी, व्यवसायात जगाचा प्रत्यक्ष अनुभव, मग त्या मूलभूत ज्ञान व प्रत्यक्ष अनुभवातून ज्ञानाची परीक्षा व प्रगल्भता आणि तसेच मनाची परिपक्वता! बापरे, केवढा मोठा हा जीवन फुलण्याचा प्रवास! पण ज्ञानाच्या प्रवासात पूर्व प्राथमिक शाळेत मी जेंव्हा कळी होतो तो अनुभव खूपच सुखद होता. तसाच प्राथमिक व माध्यमिक शाळेतील अनुभवही कळी हळूच उमलण्याचा गोड अनुभव. पुढील उच्च शिक्षणाचा अनुभव हा कळी फुलण्याचा म्हणजे तारूण्याने बहरण्याचा अनुभव. मग पुढे विवाह, संसार म्हणजे कळीचे फूल झाल्यानंतर त्या फूलाचा हसण्या, खेळण्याचा मोठा अनुभव तर आता सद्या ६४ व्या वयात माझे फुललेले फूल सुकण्याचा, कोमेजण्याचा थोडासा दुःखद अनुभव. खरंच काय पण जीवनचक्र बनवलेय निसर्गाने, सगळंच आश्चर्य! आज मी माझ्या जीवनाचे फूल सुकत असताना जेंव्हा मागे वळून बघतो तेंव्हा पूर्व प्राथमिक शाळेतील माझीच ती कळी मला परत मागे ये म्हणून पुन्हा पुन्हा खुणावतेय. पण मी तिच्याकडे प्रत्यक्षात जाऊ शकत नाही. पण तरीही महान निसर्गाचा मी खूप आभारी आहे. कारण त्याने ती कळी माझ्या मेंदूत अजूनही जिवंत ठेवली आहे. मी आजही तिचा आनंद घेऊ शकतो. काय मजा आहे बघा! मी माझ्याच बालपणीच्या कळीचा आनंद आजही घेऊ शकतोय व तो घेतानाच मी फूलाचाही आनंद घेतोय. हा आनंद इतका मोठा आहे की माझे फूल हळूहळू सुकत चाललेय हे दुःख या आनंदापुढे फिके झालेय!
-ॲड.बी.एस.मोरे©५.८.२०२०
भारतीय सांस्कृतिक स्वातंत्र्याचा आनंदोत्सव!
आज दिनांक ५ अॉगष्ट, २०२० रोजी श्रीराम जन्मनगरी अयोध्या येथे श्रीराम मंदिराच्या निर्माणाचे कार्य सुरू झाले. श्रीराम मंदिराचे भव्य दिव्य निर्माण हे भारतीय संस्कृतीचेच पुनर्निर्माण होय. साधारणपणे ५०० वर्षापूर्वी बाबराने श्रीराम मंदिराच्या जागी बाबरी ढाचा उभा करून भारतीय संस्कृतीवर हल्ला केला. तो ढाचा पुढे बाबरी मशीद म्हणून काही शेकडो वर्षे श्रीराम जन्मभूमी व श्रीराम मंदिराच्या जागी शेकडो वर्षे तसाच उभा होता. भारतीय सर्वोच्च न्यायालयाच्या निर्णयाने या शेकडो वर्षांच्या जुन्या वादावर पडदा पडला व बाबरी ढाचा पाडलेल्या परिसरात भव्य दिव्य श्रीराम मंदिर उभारण्याचा मार्ग मोकळा झाला. भारतीय संस्कृतीवरील बाबरी हल्ल्याची सल, धगधग भारतातील असंख्य हिंदू बंधू व भगिनींच्या मनात गेली अनेक वर्षे जिवंत होती. तिला आज पूर्णविराम मिळाला. जर देशातील नागरिकांचे खच्चीकरण करायचे असेल तर तिच्या संस्कृती वर सर्वप्रथम हल्ला चढवला जातो व तेच काम परकीय हल्लेखोर बाबराने केले होते. आज अयोध्या नगरीतील भव्य श्रीराम मंदिर निर्माण सोहळा, तो आनंदोत्सव टी.व्ही. वर लाईव्ह पाहिला. हा सोहळा मला भारतीय सांस्कृतिक स्वातंत्र्याचा आनंदोत्सव वाटला व माझ्या मनाला खूप मोठा आनंद झाला. आता या सुवर्ण क्षणावर पक्षीय व धार्मिक भेदाभेद विसरून सर्वच भारतीयांनी आनंद व्यक्त केला पाहिजे. कारण प्रभू श्रीराम व रामचरित्र ही भारतीय संस्कृती आहे व ती सर्व भारतीयांची आहे. आज जर कोरोनाचे सावट नसते तर भारतीय सांस्कृतिक स्वातंत्र्याचा आनंदोत्सव संपूर्ण भारतभर अत्यंत जल्लोषात, दिमाखात साजरा झाला असता हे नक्की! आता या सांस्कृतिक आनंदाने कोरोना बरा होणार का किंवा तो भारतातून पळून जाणार का असली हलकट, खोचक, टवाळखोर प्रतिक्रिया माझ्या या लेखावर कोणी करू नये. कारण कोरोना ही भौतिक गोष्ट आहे व तिचा खातमा हा भौतिक पद्धतीनेच करावा लागणार व तो केला जाणार. पण त्या नीच भौतिक गोष्टीचा संबंध उच्च नैतिक, सांस्कृतिक भावनेशी जोडण्याचा कोणी प्रयत्न करू नये. कारण असा प्रयत्न हे त्या व्यक्तीचा हलकटपणा, टवाळखोरगिरी सिद्ध करेल व अशा व्यक्तीस ब्लॉक करून माझ्या फेसबुक खात्यावरून कायमचे हद्दपार केले जाईल याची कृपया नोंद घ्यावी!
जय श्रीराम!
-ॲड.बी.एस.मोरे©५.८.२०२०
