बोनस लाईफ!

मृत्यूला कवटाळताना!

मी बघता बघता वयाची पासष्टी गाठली. म्हणजे भरपूर आयुष्य जगलो. जीवनाचे सगळे कटू, गोड अनुभव घेतले. विविध विषयांचा अभ्यास करून भरपूर ज्ञानसाधना केली. मनाला ज्ञानाने प्रगल्भता व वयाने परिपक्वता आली. एकुलती एक मुलगी तिच्या कमी वयातच करियर मध्ये यशस्वी झाली व तसेच तिला योग्य असलेल्या जोडीदाराशी विवाह करून सुखाने संसार करू लागली. आता मला कसलीही चिंता की आशा राहिली नाही. जीवनात पूर्ण तृप्त आहे मी! म्हणून तर मला कधीही मृत्यू आला तरी त्याला मिठीत घ्यायला मी तयार आहे. माझे यापुढील आयुष्य हे माझे बोनस आयुष्य असणार आहे. बघूया तो निसर्ग किंवा निसर्गातील ती अलौकिक शक्ती मला किती बोनस देतेय ते!

सद्या मी माझ्या जीवनात मी काय कमावले व काय गमावले याचा हिसाब किताब चालू ठेवला आहे. हेच काय तर मी मेल्यावर माझ्या मृत देहाचे माझी नातेवाईक मंडळी काय करणार याचे चित्र डोळ्यासमोर आणून मी माझ्याच मयताची गंमत बघत असतो. हे चित्र समोर उभे करण्यासाठी मला खालील दोन कव्वालींची फार मदत होते.

(१) चढता सूरज धीरे धीरे ढलता है ढल जायेगा!

मौत सबको आनी है कौन इससे छूटा है
तू फ़ना नही होगा ये खयाल झूठा है
साँस टूटते ही सब रिश्ते टूट जायेंगे
बाप माँ बहन बीवी बच्चे छूट जायेंगे
तेरे जितने हैं भाई वक़तका चलन देंगे
छीनकर तेरी दौलत दोही गज़ कफ़न देंगे
जिनको अपना कहता है सब ये तेरे साथी हैं
कब्र है तेरी मंज़िल और ये बराती हैं
ला के कब्र में तुझको मुरदा बक डालेंगे
अपने हाथोंसे तेरे मुँह पे खाक डालेंगे
तेरी सारी उल्फ़त को खाक में मिला देंगे
तेरे चाहनेवाले कल तुझे भुला देंगे
इस लिये ये कहता हूँ खूब सोचले दिल में
क्यूँ फंसाये बैठा है जान अपनी मुश्किल में
कर गुनाहों पे तौबा आके बस सम्भल जायें
दम का क्या भरोसा है जाने कब निकल जाये
मुट्ठी बाँधके आनेवाले मुट्ठी बाँधके आनेवाले हाथ पसारे जायेगा
धन दौलत जागीर से तूने क्या पाया क्या पायेगा
चढ़ता सूरज धीरे धीरे ढलता है ढल जायेगा.

गायकः अजीज नाझा

(२) उड जायेगा एक दिन पंछी!

ये मंजिल आख़िरी है,
कब्र ही तेरा ठिकाना है,
ये रिश्ते तोड़ने हैं,
और ये दुनियाँ छोड़ जाना है,
जिंदगी उसकी अमानत है,
सभी को एक ना दिन,
मौत का कर्जा चुकाना है।
तू लाख इफाजत कर ले,
तू लाख़ करे रखवाली,
उड़ जायेगा एक दिन पंछी,
रहेगा पिंजरा खाली।

ना कोई अंजुमन होगी,
ना जिक्र-ए-अंजुमन होगा,
जो दौलत आज है तेरी,
वो कल गैरों का धन होगा,
दोशाले काम आएंगे,
ना रंगी पहरन होगा,
लीबाजे आखिरी तो बस,
वही दो गज कफ़न होगा,
जब उड़ जाएगा पंछी,
रूह का, बेजान तन होगा,
दबा देंगे तुझे सब ख़ाक में,
मैला बदन होगा,
तू लाख इफाजत कर ले,
तू लाख़ करे रखवाली,
उड़ जायेगा एक दिन पंछी,
रहेगा पिंजरा खाली।

आ गई जिसकी उसे,
जाना पड़ेगा,
कोई जाता यहाँ से,
कोई आता यहाँ,
एक दिखावा एक तमाशा,
एक मेला है यहाँ,
जिसको ताका है मौत ने,
फिर वो बचता है कहाँ,
कोई आगे कोई पीछे,
सबको जाना है वहां,
तू लाख इफाजत कर ले,
तू लाख करे रखवाली,
उड़ जायेगा एक दिन पंछी,
रहेगा पिंजरा खाली

ना काम आयेंगे,
रोजे हश्र ये लबरेज़ पैमाने,
धरा रह जाएगा सब ठाट,
तेरा देख दीवाने,
बिछड़ जाएंगे तेरे दोस्त,
और रहबाज सारे,
सुबह होते ही जैसे,
कुच कर जाते हैं बंजारे,
यहाँ हरेक को एक दिन,
फ़ना का जाम पीना है,
तू लाख इफाजत कर ले,
तू लाख करे रखवाली,
उड़ जायेगा एक दिन पंछी,
रहेगा पिंजरा खाली

गायकः प्रल्हाद शिंदे

मी काही लोकांच्या अंत्ययात्रांना हजेरी लावली आहे. माझे आईवडील व धाकटा भाऊ यांची अंत्ययात्रा तर आमच्या कुटुंबाच्या घरातूनच निघाली होती. मेलेल्या माणसाच्या मृत देहाला कवटाळून दुःखाने धाय मोकलून कोण रडतात तर ज्यांनी जन्म दिला ते मेलेल्याचे आईवडील, ज्यांना मेलेल्याने जन्म दिला ती त्याची अपत्ये व ज्याच्याबरोबर किंवा जिच्याबरोबर खूप मोठा काळ आयुष्य काढले व पुढेही काढायचे होते ती मेलेल्या पतीची विधवा पत्नी किंवा मेलेल्या  पत्नीचा विधुर पती. मग बाकीचे नातेवाईक व मित्रमंडळी मृत देहाजवळ काय करतात?

मेलेल्या माणसावर हृदयातून प्रेम करणारी माणसे हृदयातून दुःखी होऊन हृदयातून रडत असतात व डोळ्यांतील अश्रू दाबून निःशब्द उभी असतात. त्यांच्या देहबोलीवरून हे खरंच जाणवते. पण हे काही दुर्मिळ अपवाद सोडले तर एकंदरीत सर्व नातेवाईक व मित्रमंडळी कोरडे पाषाण असतात.

पण त्यांचीही एक वेगळीच लगबग सुरू असते. मयताचे सामान आणायचे (तिथेही पैसे कोणी भरायचे हा प्रश्न निर्माण होतो, कारण मृत देहाजवळ रडणारी मृत व्यक्तीला अत्यंत जवळची असलेली माया, प्रेमाची माणसे दुःखात असतात). मग लांबची नातेवाईक मंडळी काय करतात तर आपसात वर्गणी काढून मयताचे सामान आणतात व मग मयत कधी हलवायचे हे जवळच्या मंडळींना हळूच विचारतात. कारण त्यानुसार त्यांना पुढचे प्लानिंग करता येत नाही.

प्लानिंग कसले असते हो! तो मेला किंवा ती मेली तर मयताची तिरडी बांधणे, पांढऱ्या कापडाने मयताचा मृतदेह बांधून तो तिरडीवर झोपवणे, त्यावर हारफुले घालणे, मयताचे तोंड वाकडे बसले तर ते सरळ करणे. कोरडेपणाने या क्रिया पार पाडल्या जात असताना चार खांदेकरी शोधणे (हल्ली मयताची तिरडी सरळ अॕम्ब्युलन्स मध्ये घालून त्याला स्मशानभूमीत नेतात), तिरडीला खांद्यावर घेऊन खांदेपालट करीत स्मशानभूमीत आणून तिथे रचलेल्या चितेवर झोपवणे, मयताच्या मुलाने किंवा मुलीने (मेलेल्याला एकुलती एक मुलगी असेल तर तिने) चितेवर झोपवलेल्या मयताला अग्नी देणे इत्यादी.

तर हे असे होते आपण मेल्यावर आपल्या मयताचे. या गोष्टी समोर ठेऊन वरील कव्वाल्या गुणगुणत मी माझे बोनस आयुष्य जगत आहे.

-बाळू,२७.१२.२०२१