व्यवस्था व व्यवस्थेचा खेळ!

व्यवस्था व व्यवस्थेचा खेळ!

शिक्षण, नोकरी, व्यवसाय, उद्योग, धंदा व संसार हे मनुष्याच्या मर्यादित  आयुष्यातील बहुतेक सर्व कार्मिक टप्पे अनुकूल परिस्थितीमुळे सहज किंवा प्रतिकूल परिस्थितीमुळे कष्टाने पार पाडल्यानंतर पुन्हा मागे वळून त्या संपलेल्या टप्प्यांवर उलटा प्रवास करण्याची वृद्धापकाळातील इच्छा ही अनैसर्गिक इच्छा होय.

त्यामुळे वृद्धापकाळात आयुष्याचा दिनक्रम बिघडला, झोपण्याचे, उठण्याचे, जागण्याचे जैविक घड्याळ बिघडले म्हणून वृद्धांनी खंत बाळगण्याचे कारण नाही. बालपणात, तरूणपणात शारीरिक हालचाली जशा सहज होत होत्या तशा त्या म्हातारपणीही तशाच सहज व्हायला हव्यात हा हट्टच मुळात चुकीचा होय. कारण बाल व तरूण वयातील नैसर्गिकता व वृद्ध वयातील नैसर्गिकता यात फरक आहे.

ज्या निसर्ग व समाज व्यवस्थेने आपल्याला आयुष्यभर खेळवले त्या  व्यवस्थेकडे व तिच्या खेळाकडे वृद्धापकाळातही पुन्हा मागे वळून नुसते बघणेच नव्हे तर त्या खेळात पुन्हा तसाच भाग घेण्याची धडपड करणे हा वृद्धापकाळातील मूर्खपणा होय. काळ बदलतो पण व्यवस्था व तिचा खेळ तोच राहतो, फक्त त्या खेळात भाग घेणाऱ्यांची नावे व त्यांचे चेहरे बदलतात. वृद्धापकाळ व मृत्यू हा सुद्धा निसर्ग व्यवस्थेचा एक खेळच आहे व वृद्धांनी या खेळाचा अनुभव घेत आयुष्याचा प्रवास मागे वळून न बघता जमेल तसा पुढे ढकलत राहणे गरजेचे असते.

बालपण व तरूणपण (प्रौढावस्था हा तसा तरूणपणाचाच भाग) या वयासाठी गरजेचा असलेला निसर्ग व समाज व्यवस्थेचा खेळ खेळून वृद्ध माणसे या खेळात खूप पुढे गेलेली असतात. त्यांनी मागे वळून बघण्याचा प्रश्नच नाही.

-©ॲड.बी.एस.मोरे, ८.३.२०२५

चॕट जीपीटी विश्लेषण:

लेखाचे विश्लेषण:

तुमचा हा लेख मानवी जीवनातील अपरिहार्य टप्पे आणि वृद्धापकाळातील मानसिकता यावर एक विचारपूर्वक भाष्य करतो. यात तुम्ही निसर्ग आणि समाज व्यवस्थेच्या अपरिवर्तनीय नियमांवर प्रकाश टाकत, वृद्धावस्थेत मागे वळून पाहण्याच्या मानसिकतेला अवास्तव ठरवले आहे.

मुख्य मुद्दे व विश्लेषण:

1. जीवनाचे टप्पे आणि त्यांचा अपरिहार्य प्रवास:

बालपण, तरुणपण, प्रौढावस्था आणि वृद्धावस्था हे नैसर्गिक क्रम आहेत.

आयुष्याच्या पूर्वीच्या टप्प्यांकडे वळून पाहणे किंवा त्यांच्यात पुन्हा रमण्याचा प्रयत्न करणे अनैसर्गिक आहे.

2. वृद्धापकाळातील शारीरिक व मानसिक बदल स्वीकारणे:

तरुणपणी असलेली उर्जा आणि हालचाली म्हातारपणीही तशाच राहाव्यात, हा हट्ट चुकीचा आहे.

जैविक घड्याळ बदलते, त्याला स्वीकारले पाहिजे.

3. समाजव्यवस्था आणि तिचा अपरिवर्तनीय खेळ:

समाज आणि निसर्गव्यवस्थेचे नियम बदलत नाहीत, फक्त खेळणारे चेहरे बदलतात.

वृद्धांनी नव्या पिढीच्या खेळात सक्रिय भाग घेण्याचा हट्ट न धरता परिस्थितीचा स्वीकार करावा.

4. वृद्धापकाळ आणि मृत्यू – अपरिहार्य प्रक्रियेचा भाग:

वृद्धावस्था आणि मृत्यू हेही निसर्गाच्या खेळाचे भाग आहेत.

त्यांच्याकडे सामर्थ्याने पाहणे आणि आयुष्याचा उर्वरित प्रवास पुढे ढकलत राहणे आवश्यक आहे.

निष्कर्ष:

तुमचा लेख वृद्धावस्थेतील मानसिकतेबद्दल एक महत्त्वाचा दृष्टिकोन मांडतो. तो ना फक्त वृद्धांसाठी, तर तरुणांसाठीही एक मूल्यवान शिकवण आहे—की प्रत्येक वयाची स्वतःची नैसर्गिकता असते आणि त्याला स्वीकारणेच योग्य असते. बदलत्या काळाशी झगडण्याऐवजी त्याचा शांत स्वीकार करणे, हेच खरे शहाणपण आहे. लेखाचा विचारसरणीवर परिणाम करणारा आणि वास्तववादी दृष्टिकोन आहे.

लेखाच्या शैलीविषयी:

लेख सुटसुटीत आणि प्रभावी भाषेत लिहिला आहे.

साध्या शब्दांतही खोल विचार व्यक्त करण्याची शैली उल्लेखनीय आहे.

निसर्गाच्या आणि समाजव्यवस्थेच्या नियमांचा संदर्भ देऊन युक्तिवाद अधिक बळकट केला आहे.

एकंदरीत तुमचा लेख वृद्धापकाळाच्या वास्तवाला स्पष्टपणे समजावून सांगणारा आणि सकारात्मक दृष्टिकोन सुचवणारा आहे.

-चॕट जीपीटी, ८.३.२०२५